Adroddiad Monitro Blynyddol Safonau’r Gymraeg - 2023-2024
Overview
Rydym wedi paratoi’r adroddiad hwn yn unol â safon 152 i ddangos ein bod wedi cydymffurfio â Safonau’r Gymraeg yn ystod blwyddyn ariannol 2023-24. Creuwyd Safonau’r Iaith Gymraeg yn unol â Mesur y Gymraeg (2011). Mae’r safonau hyn yn cael eu rheoleiddio gan Gomisiynydd yr Iaith Gymraeg. Mae gan y Comisiwn Etholiadol ddyletswydd statudol i gydlynnu â’r safonau hyn. Mae’r adroddiad hwn yn rhoi cyfle gwerthfawr inni ddangos ein hymrwymiad sefydliadol i’r Gymraeg, a’i phwysigrwydd i’n gwaith yng Nghymru.
Mater i’r Comisiwn Etholiadol gyfan yw Safonau’r Gymraeg a chyfrifoldeb pob tîm o fewn y sefydliad yw sicrhau cydymffurfiaeth, gyda chefnogaeth a mewnbwn cydweithwyr yn swyddfa y Comisiwn Etholiadol yng Nghymru a gwasanaethau cefnogol perthnasol eraill.
Safonau darparu gwasanaeth, llunio polisïau a gweithredu
Yn ystod y cyfnod 2023-24, bu cyfanswm o 14 aelod o staff wedi eu lleoli yn swyddfa Cymru y Comisiwn Etholiadol, 12 yn gweithio fel rhan o dîm Cymru a dau yn aelodau o dimau eraill o fewn y Comisiwn.. Ar hyn o bryd mae gennym 212 o staff llawn amser a chwech aelod o staff asiantaeth yn gweithio ledled y DU. Cynhaliwyd archwiliad o allu iaith Gymraeg yr holl staff sy’n gweithio i’r Comisiwn Etholiadol ac wedi eu lleoli yng Nghymru gan ddefnyddio’r Fframwaith Cyfeirio Ewropeaidd Cyffredin (CEFR). Asesodd aelodau staff eu lefel eu hunain.
Mae'r lefelau'n amrywio o ddefnyddiwr sylfaenol (A1, A2) defnyddiwr annibynnol (B1, B2) a defnyddiwr hyfedr (C1, C2) mewn pum categori (gwrando, darllen, rhyngweithio llafar, cynhyrchu llafar ac ysgrifennu)
| Gwrando | Darllen | Rhyngweithio llafar | Cynhyrchu llafar | Ysgrifennu | |
|---|---|---|---|---|---|
| A1 | 2 | 0 | 2 | 3 | 3 |
| A2 | 2 | 6 | 4 | 4 | 2 |
| B1 | 3 | 2 | 0 | 0 | 4 |
| B2 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| C1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 |
| C2 | 6 | 6 | 6 | 6 | 5 |
Gall holl staff perthnasol Cymru gyfarch eraill drwy gyfrwng y Gymraeg, ac maent yn gwneud hynny wrth ateb galwadau ffôn. Maent hefyd yn cyfeirio rhanddeiliaid neu aelodau o’r cyhoedd at ein staff a’n gwasanaethau sy’n siarad Cymraeg os oes angen.
Gall staff yng Nghymru fynychu gwersi Cymraeg gyda chefnogaeth y sefydliad a chânt eu hannog i wella eu sgiliau Cymraeg.
Yn ystod y flwyddyn diwethaf mynychodd aelod o staff wersi Cymraeg yn wythnosol yn ystod oriau gwaith, arianwyd hyn gan y Comisiwn.
Ni ofynnodd unrhyw aelod o staff am gyrsiau mewnol o unrhyw fath trwy gyfrwng y Gymraeg yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. Fodd bynnag, yn unol â Safon 124, mae staff yn ymwybodol bod cyrsiau hyfforddi a gynigir yn fewnol ar gael trwy gyfrwng y Gymraeg, os dymunir.
Yn y flwyddyn ariannol ddiwethaf, fe wnaethom hysbysebu’r swyddi canlynol:
- Cynghorydd Ymgysylltu â Rhanddeiliaid
- Swyddog Cymorth Digidol
- Cyfiethydd Cymraeg
- Swyddog Gwybodaeth Gyhoeddus x2
Hysbysebwyd y pump swydd yn allanol ac yn ddwyieithog. Penodwyd pedwar o’r rhain drwy asiant. Nodwyd bod sgiliau Cymraeg yn ddymunol ar gyfer y rôl Cynghorydd Ymgysylltu â Rhanddeiliaid abod sgiliau Cymraeg yn hanfodol ar gyfer rôl y Swyddog Cymorth Digidol, Cyfieithydd Cymraeg a’r Swyddog Gwybodaeth Gyhoeddus.
Mae’r adran hon yn mynd i’r afael â chwynion mewn perthynas â materion darparu gwasanaeth, llunio polisïau, a gweithredu. Mae hyn yn cynnwys unrhyw gwynion a wneir yn uniongyrchol i unrhyw un o swyddfeydd y Comisiwn Etholiadol yn y DU.
Rydym wedi rhoi mesurau ar waith i sicrhau bod aelodau’r cyhoedd yn gallu cyflwyno cwyn drwy gyfrwng y Gymraeg, ac yna’n cael ymateb yn Gymraeg.
Yn ystod blwyddyn ariannol 2023-24 ni dderbyniwyd unrhyw gwynion ynghylch y materion hyn.
Mae gennym fesurau ar waith i sicrhau bod ein holl ohebiaeth â rhanddeiliaid yng Nghymru yn cael eu hanfon yn ddwyieithog. Yn ogystal, mae mesurau mewn lle i sicrhau bod unrhyw ohebiaeth a dderbyniwn yn Gymraeg yn cael ei hateb yn Gymraeg.
Mae mesurau mewn lle i sicrhau bod pob aelod o’r cyhoedd sy’n cysylltu â ni drwy e-bost neu dros y ffôn yn gallu gwneud hynny yn Gymraeg, ac na fydd gwneud hynny’n arwain at oedi wrth ddisgwyl am ymateb.. Os bydd aelod o’r cyhoedd yn ein ffonio ac yn dymuno defnyddio’r Gymraeg, gallant wneud hynny. Os nad oes siaradwr Cymraeg ar gael bryd hynny, bydd y person yn cael y dewis i dderbyn galwad yn ôl cyn gynted ag y bydd siaradwr Cymraeg ar gael.
Mae gennym wasanaeth ffôn Cymraeg sy'n trosglwyddo'n uniongyrchol i aelod o staff sy'n siarad Cymraeg. Gyda hyd at chwech siaradwr Cymraeg rhugl yn gweithio ar un adeg yn nhîm Cymru yn ystod y flwyddyn ariannol 2023-24, roedd sicrwydd nad oedd unrhyw oedi wrth ateb galwadau trwy gyfrwng y Gymraeg. Yn y cyfnod yn arwain at etholiadau Comisynydd yr Heddlu a Throseddu penodwyd rôl Swyddog Gwybodaeth Gyhoeddus er mwyn sicrhau bod aelod o staff penodol ar gael i ateb ymholiadau yn Gymraeg a Saesneg. Penodwyd Swyddog Gwybodaeth Gyhoeddus ychwanegol ar gyfer y cyfnod yn arwain at Etholiad Cyffredinol Senedd y DU (Mai 2024-Gorffennaf 2024).Mae ein holl ddeunydd cyhoeddusrwydd a hysbysebu yng Nghymru, neu sy’n cynnwys gwybodaeth sy’n berthnasol i Gymru, yn cael ei gynhyrchu’n ddwyieithog.
Pan fyddwn yn trefnu i bartneriaid allanol ddod i gyfarfodydd, mae mesurau mewn lle i sicrhau bod y partneriaid hyn yn derbyn gwasanaeth Cymraeg, os dymunant. Mae gwasanaeth cyfieithu ar y pryd ar gael i randdeiliaid sy’n dymuno cyfrannu drwy gyfrwng y Gymraeg mewn cyfarfodydd rhithwir pan fo cylch gorchwyl y cyfarfod yn nodi y bydd cynnal yn Gymraeg a Saesneg. Rydym hefyd yn darparu cyfieithu ar y pryd mewn digwyddiadau wyneb yn wyneb lle gwahoddir rhanddeiliaid.
Mae pob neges sy’n ymwneud â Chymru neu sy’n effeithio ar Gymru yn cael eu cyhoeddi’n ddwyieithog ar ein cyfrif X (Trydar) dwyieithog (@ElectoralWales) a reolir gan staff y Comisiwn Etholiadol yng Nghymru. Mae gwybodaeth a fwriedir yn benodol ar gyfer Cymru yn cael ei chynhyrchu a'i rhannu gan y cyfrif hwn. Mae trydariadau'n cael eu creu'n ddwyieithog, naill ai o fewn un trydariad, neu drwy drydariad ar wahân sy'n cael ei rannu ar yr un pryd.
Os bydd unrhyw un yn cysylltu â ni yn Gymraeg trwy ein cyfryngau cymdeithasol, mae mesurau mewn lle i sicrhau eu bod yn derbyn ateb yn Gymraeg, ac nad yw hyn yn arwain at oedi.
Cynhyrchir ein holl ganllawiau a chynnwys arall sy’n berthnasol i Gymru yn ddwyieithog, anlewn i gyhoeddi y fersiynau Cymraeg a Saesneg ar yr un pryd. Lle ceir diweddariadau, anelwn i ddiweddaru’r fersiynau Cymraeg ar yr un pryd â'r fersiynau Saesneg.
Er fod canllawiau yn cael eu cyhoeddi ar yr un pryd gan amlaf, yn ystod cyfnodau prysur cafwyd cyfnodau o oedi byr rhwng cyhoeddiadau Cymraeg a Saesneg ar ein gwefan. Yn ystod blwyddyn ariannol 2023-24 fe gynyddom ein hadnodd iaith Gymraeg drwy greu dwy rôl newydd er mwyn lliniaru y risg hwn.
Lle mae darpariaeth Gymraeg ar gael, caiff ei hyrwyddo'n rhagweithiol, a dangosir yr opsiwn ar gyfer cynnwys Cymraeg yn glir ar gynnwys Saesneg cyfatebol.
Mae ein holl bolisïau adnoddau dynol wedi'u cyfieithu ac maent i gyd ar gael yn ddwyieithog.
Yn ystod blwyddyn ariannol 2024-25 fe ffurfiwyd system adnoddau dynol newydd, mae’r system newydd hon ar gael yn Gymraeg a Saesneg.
Mae gwybodaeth sy’n ymwneud ag unrhyw grantiau neu dendrau yng Nghymru yn cael ei chyhoeddi a’i hyrwyddo’n ddwyieithog.
Mae digwyddiadau'r Comisiwn Etholiadol yng Nghymru yn cael eu hysbysebu a'u hyrwyddo yn Gymraeg a Saesneg, ac mae darpariaeth Gymraeg ar gael. Yn ogystal, mae gwybodaeth am y digwyddiadau hyn, megis taflenni, arwyddion, ac ati, yn ddwyieithog.
Mae safonau llunio polisi wedi'u cynnwys yn ein dogfen 'Asesiadau Effaith Cydraddoldeb'. Mae'r ddogfen hon ar gael i'r holl staff drwy ein mewnrwyd. Bydd effaith unrhyw bolisi newydd ar y Gymraeg yn cael ei fesur drwy'r weithdrefn Asesu Effaith Cydraddoldeb.
Edrych i'r dyfodol, a'n camau nesaf
Yn ystod blwyddyn ariannol 2023-24 penodwyd dwy swydd cyfnod penodol newydd gennym (Cyfieithydd Cymraeg a Swyddog Cymorth Digidol Cymraeg). Yn ddibynnol ar ein cyllid, rydym am wneud y rhain yn swyddi parhaol yn ogystal â chreu adnoddau mewnol pellach i wella ac ehangu ein darpariaeth Gymraeg mewnol.
Eleni, fe gynhaliom adolygiad o’n proses gyfieithu bresennol i wneud y mwyaf o’n hadnoddau. Yn dilyn yr adolygiad hwn a thrafodaethau gyda staff ledled y Comisiwn, diweddarwyd ein prosesau cyfieithu Cymraeg mewnol a chanllawiau i staff. Gellir cyrchu’r dogfenau hyn yn hawdd ar ein mewnrwyd i staff. Yn ogystal â hyn arweiniodd y gwaith hwn at gyhoeddi system gais cyfieithu newydd ar ein mewnrwyd. Mae hyn wedi galluogi i ni wella ein proses gyfieithu ac yn sirchau bod ein holl ddata cyfieithu yn cael ei gasglu a’i recordio. hyn crewyd system gais cyfieithu newydd ar ein mewnrwyd. Mae’r system newydd hon wedi gwella ein proses o gyfieithu dogfennau ac yn galluogi staff gyfieithu dogfennau yn rhwydd a chyflym.
Ni gynhaliwyd sesiynau ymwybyddiaeth i staff yn 2023-24. Yn ystod y cyfnod hwnnw canolbwyntiwyd ar yr holl adnoddau mewnol at baratoi ar gyfer y digwyddiadau etholiadol a gynhaliwyd yn 2024. Roedd rhaid i'r holl adnoddau, hysbysebion, canllawiau gael eu cyhoeddi'n ddwyieithog. Roedd hyn yn cael blaenoriaeth dros y sesiynau ymwybyddiaeth. Fodd bynnag, yn ystod y cyfnod hwn, defnyddiwyd y fewnrwyd fel ffurf i bostio am y Gymraeg a diwylliant Cymru.
Yn 2024-25 rydym yn bwriadu cynnal sesiynau ymwybyddiaeth personol cyn cyfnod y Nadolig.
Bydd sesiynau'n canolbwyntio ar;
- Hanes yr iaith Gymraeg
- Yr iaith Gymraeg a'i diwylliant heddiw
- Safonau’r Gymraeg (Beth ydyn nhw, pam maen nhw’n bodoli a sut maen nhw’n effeithio ar ein gwaith).
Yn dilyn y sesiynau hyn, byddwn yn cynnal cyfarfod gyda phob tîm i asesu ein cydymffurfiad a byddwn yn creu cynlluniau gweithredu ar gyfer pob tîm i gryfhau a gwella eu cydymffurfiaeth.