Mae'r briff hwn yn amlinellu ymateb y Comisiwn Etholiadol i ddeddfwriaeth arfaethedig ar uniondeb etholiadol a gafodd ei gynnwys yn Araith y Frenhines. 

Adnabod pleidleiswyr

  •  Byddai'r ddeddfwriaeth arfaethedig yn cyflwyno gofyniad i bleidleiswyr mewn gorsafoedd pleidleisio ddangos eu hadnabod cyn y gellir rhoi papur pleidleisio iddynt.
  • Gwnaethom gynnal gwerthusiad annibynnol o beilotiaid ID pleidleiswyr y Llywodraeth yn 2018 a 2019. Roedd y rhain yn egluro'r ffordd y gellid cyflawni cynllun adnabod pleidleiswyr ym Mhrydain Fawr ond nid oeddent yn tynnu sylw at gasgliadau diffiniol, yn enwedig ar gyfer arolygon pleidleisio uwch. Gwnaethom nodi meysydd i'w hystyried ymhellach, yn ymwneud â diogelwch a hygyrchedd.
  • Rydym yn croesawu ymrwymiad y Llywodraeth i ar gyfer darpariaeth o ID gyda llun yn rhad ac am ddim, a gyhoeddir yn lleol, fel y darperir ar hyn o bryd ar gyfer etholwyr yng Ngogledd Iwerddon. Byddai hwn ar gael wrth wneud cais i o bleidleiswyr heb ffurf gymeradwy o ID gyda llun.
  •  Os caiff deddfwriaeth ei chymeradwyo gan y Senedd, byddai'r Comisiwn yn disgwyl cynnal ymgyrchoedd ymwybyddiaeth i'r cyhoedd yn y cyfnod cyn etholiadau, i hysbysu pleidleiswyr am yr hyn y mae angen iddynt ei wneud i gydymffurfio â rheolau adnabod newydd. Byddwn hefyd yn darparu arweiniad i Swyddogion Cofrestru Etholiadol a Swyddogion Canlyniadau i'w helpu i gyflawni gofynion adnabod pleidleiswyr newydd.
  •  Rydym yn cyhoeddi data ar honiadau o droseddau etholiadol yn flynyddol ac yn 2014 gwnaethom gyhoeddi adroddiad ar dwyll etholiadol. Rydym hefyd yn cynnal gwaith arolwg blynyddol gyda phleidleiswyr, sy'n canfod pryderon yn rheolaidd am dwyll etholiadol ac uniondeb etholiadau, gan gynnwys o ganlyniad i'r diffyg gofyniad i ddangos ID.

Pleidleisio drwy'r post a drwy ddirprwy:

 

  • Cynnig i gyflwyno cyfyngiadau ar ymgyrchwyr sy'n trin pleidleisiau post - byddai hyn yn ffurfioli'r dull 'arfer gorau' yn ein canllaw a chod ymddygiad gwirfoddol ar gyfer ymgyrchwyr. Byddai hynny'n fuddiol gan nad ydym yn gweld cydymffurfiad cyffredinol gan ymgyrchwyr â'r trefniadau cyfredol nad ydynt yn gyfreithiol rwymol. 
     
  • Byddai cynnig i fynnu bod pobl yn ail-ymgeisio i bleidleisio trwy'r post bob tair blynedd - fel yr ydym wedi'i argymell yn flaenorol, yn golygu bod pleidleiswyr yn cael eu hannog i adolygu a chadarnhau eu bod yn dal i fod eisiau pleidleisio trwy'r post, neu ddewis i bleidleisio'n bersonol mewn gorsaf bleidleisio yn lle. Byddai hyn yn helpu i sicrhau bod cofnodion yn gyfredol ac yn gywir.
     
  • Cynnig i gyfyngu nifer y bobl y gall rhywun weithredu fel dirprwy bleidleisiwr iddynt i uchafswm o ddau waeth beth fo'u perthynas - fel yr ydym wedi nodi o'r blaen, gallai hyn roi rhai pobl (gan gynnwys pleidleiswyr tramor) dan anfantais sydd ag angen gwirioneddol i benodi dirprwy. Dylid ystyried hyn wrth ddatblygu'r ddeddfwriaeth. 

Hygyrchedd

Mae'r Llywodraeth yn gwneud ymrwymiad i'w groesawu cefnogaeth bellach i bobl ag anableddau. Dylai ymestyn y mathau o bobl a all weithredu fel cydymaith i bleidleiswyr anabl a gwella'r offer a ddarperir i gefnogi pleidleiswyr â nam ar eu golwg helpu i gefnogi pobl i fwrw eu pleidleisiau yn annibynnol ac yn gyfrinachol. Byddwn yn gweithio gyda'r Llywodraeth a grwpiau sy'n cynrychioli pobl â cholled golwg ac anableddau eraill i sicrhau bod y ddeddfwriaeth arfaethedig yn sicrhau buddion ystyrlon.

Mesurau eraill

 

  • Rydym yn croesawu yn gryf ymrwymiad y Llywodraeth i weithredu gofyniad argraffnod ar gyfer deunydd ymgyrchu digidol; mae angen hyn ar frys i sicrhau tryloywder i bleidleiswyr ynghylch pwy sy'n gwario arian ar-lein i ddylanwadu arnynt. Byddwn yn gweithio i sicrhau y gall y cynigion hyn wella tryloywder a hyder y cyhoedd. 
     
  • Rydym hefyd yn croesawu bwriad y Llywodraeth i ymgynghori ar fesurau i gryfhau amddiffyniad ein democratiaeth rhag ymyrraeth dramor. Rydym yn parhau i argymell bod ein deddfau'n cael eu diweddaru i atal cyllid tramor ar gyfer etholiadau ac ymgyrchoedd refferendwm. 

Blaenoriaethau allweddol eraill i'r Comisiwn Etholiadol


Er na chawsant eu cynnwys yn Araith y Frenhines, rydym yn parhau i argymell yn gryf y dylai Llywodraeth y DU gyflwyno newidiadau deddfwriaethol eraill i wneud ein hetholiadau yn fwy tryloyw a chynnal ymddiriedaeth a chyfranogiad yn ein prosesau democrataidd. Mae’r rhain yn cynnwys: 

Symleiddio a moderneiddio cyfraith etholiadol 

  • Mae arnom angen diwygio cyfraith etholiadol gynhwysfawr, gan gynnwys Deddf Etholiadau trosfwaol newydd yn y DU. Mae Comisiynau Cyfraith y DU eisoes wedi darparu glasbrint ar gyfer diwygio cyfraith etholiadol a gefnogir yn eang gan y rhai sy'n cyflwyno, rheoleiddio ac ymgyrchu mewn etholiadau. 

Cryfhau rheoleiddio ymgyrchoedd digidol 

  • Mae ymgyrchu effeithiol yn rhan hanfodol o etholiadau sy'n cael eu rhedeg yn dda, ond mae angen tryloywder a mesurau diogelwch arnom i gynnal ymddiriedaeth a hyder. Rydym wedi nodi pecyn o argymhellion i gynyddu tryloywder ynghylch gwariant ymgyrchoedd digidol, ac i gryfhau ein hoffer ymchwilio a gorfodi.