Cofnodion Bwrdd y Comisiwn 25 Chwefror 2025

Croesawodd y Cadeirydd bawb i’r cyfarfod.

Ni chafwyd unrhyw ddatganiadau o fuddiant newydd.

Nododd aelodau’r Tîm Polisi bod cyfraniad y Tîm drwy gynnig swyddogaeth bolisi cryf yn hanfodol i’r Comisiwn Etholiadol. Mae’r Tîm Polisi yn cefnogi’r Comisiwn i ragweld heriau, siapio’r ddadl a sicrhau bod y sefydliad yn rhagweithiol wrth ymateb i newidiadau yn y dirwedd etholiadol.

Mae gwaith polisi yn rhoi sail i’r Comisiwn wneud argymhellion gwybodus sy’n seiliedig ar dystiolaeth ac eiriol dros welliannau sy’n cryfhau democratiaeth. Pwrpas y swyddogaeth polisi yw sicrhau bod llais annibynnol y Comisiwn yn cael ei hystyried wrth ddatblygu polisïau. 

Mae camau yn eu lle i sicrhau fod buddiannau’r gymdeithas etholiadol gyfan yn cael eu hystyried uwchlaw rhanddeiliaid penodol. Ein dull yw gweithredu’n adweithiol wrth ymateb i lywodraethau, seneddwyr, y cyfryngau neu sefydliadau allanol; a gweithredu’n rhagweithiol er mwyn dwyn ynghyd gwaith ymchwil ac arbenigedd y tîm i siapio’r ddadl a chynnig datrysiadau.

Mae’r tîm polisi yn gweithio gyda thimau ledled y Comisiwn a swyddogion y llywodraeth, partneriaid allanol a sefydliadau meis academyddion ac elusennau a sefydliadau cymdeithas sifil. Mae’r tîm yn ymfalchïo mewn cynnig safbwynt cyfannol. Rhoddwyd enghreifftiau o senarios a gweithgareddau a gynhaliwyd yn y cyflwyniad.

Canmolwyd y tîm gan y Comisiynwyr am eu cynnydd cadarnhaol. Mewn trafodaeth, nodwyd y pwyntiau canlynol i'w hystyried ymhellach:

• roedd yr angen am ddigon o adnoddau i gwmpasu achosion gwahanol wedi’i gynnig ar gyfer Cynllun Corfforaethol 2025/30. Roedd gan y Comisiynydd dros Ogledd Iwerddon ddiddordeb mewn gweithgareddau yn ymwneud â menywod a merched yng Ngogledd Iwerddon, er enghraifft;
• gallai meddwl yn strategol am effaith cyfryngau cymdeithasol fod yn gynhyrchiol, gan ddysgu gan reoleiddwyr eraill fel Ofcom yn ogystal â systemau etholiadol rhyngwladol;
• ehangu gwaith polisi i wella addysg ar lenyddiaeth wleidyddol; a
• bod cyngor a chymorth ar gael i Gomisiynwyr.

Penderfynwyd: Nododd y Bwrdd trosolwg o waith y Tîm Polisi a’r blaenoriaethau sy’n cael eu rhoi yn eu lle a’r cymorth a gynigiwyd.

Roedd ymgysylltu cadarnhaol ar y Cynllun Corfforaethol 2025/30 arfaethedig ymysg aelodau o Bwyllgor Llefarydd Senedd y DU, Corff Corfforaethol Senedd yr Alban ac aelodau o Bwyllgor y Llywydd.

Roedd tystiolaeth wedi'i pharatoi ar gyfer y sesiwn dystiolaeth lafar i Gynhadledd y Llefarydd ar gamdriniaeth a bygythiadau a fydd ar 26 Chwefror.

Roedd cyfarfod briffio gyda Chomisiynwyr ar ganfyddiadau’r arolwg olrhain barn y cyhoedd blynyddol yn cael ei sefydlu, gyda dadansoddiad o dueddiadau yn cael ei ddarparu. Roedd canfyddiadau a data i gael ei baratoi ar gyfer seneddwyr.

Trafodwyd y papur datganoli Saesneg a datblygiad polisi yn y maes hwn sy’n esblygu. Roedd y Comisiwn yn ymwybodol o’r amserlen y byddai ei hangen i fodloni gofynion is-ddeddfwriaeth gymhleth ac roedd yn monitro’r darlun oedd yn datblygu.  Roedd yn ymwybodol o’r canllaw a’r cymorth a fyddai ei hangen ar gyfer yr ardaloedd yr effeithir arnynt yn sgil y newid. Pe bai’r sefyllfa’n codi, dylid trafod unrhyw gostau ar gyfer hysbysebion ymgyrchoedd wedi'u canslo gyda’r Weinyddiaeth Dai, Cymunedau a Llywodraeth leol . Anogodd y Comisiynwyr i adolygu unrhyw feysydd dadleuol ac ystyried effaith datblygiadau ar bleidiau llai a allai gael eu herio i wrthsefyll cost y newidiadau. 

Roedd cofnodion gwariant Etholiad Cyffredinol Senedd y DU yn cael eu cyhoeddi mewn cyfrannau ac roeddent ar amser o ganlyniad i gydymdrechion enfawr ar ymarferion cynhyrchu gan dimau o fewn y Comisiwn. Diolchodd y bwrdd y timau oedd yn rhan o’r gwaith.

Roedd y Tîm Gweithredol wedi cynnal diwrnod strategaeth yn asesu datblygiad sefydliadol i greu proses sy'n addas ar gyfer canlyniadau cyflawni'r Cynllun Corfforaethol hyd at 2027 o fewn amgylchedd macro y dyfodol. 

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol yr adroddiad perfformiad a chyllid trydydd chwarter. Roedd y Comisiwn yn rhagweld tanwariant sylweddol i ddiwedd 2024/25. Un o brif achosion hyn oedd y tanwariant o £1m o ganlyniad i oedi yn y broses recriwtio. Ni fydd y Comisiwn yn defnyddio’r £3m o arian wrth gefn a bydd yn lleihau’r arian wrth gefn hwn ar gyfer 2025/26.  Byddai trafodaethau ar danwariant 2024/25 yn cael eu gwneud yn glir.

Roedd y Comisiwn am ganolbwyntio ar ei brosiect twf, rheoli perfformiad a risg, a chynllunio prosiectau wedi’u halinio ar gyfer 2025/26. Roedd lefel sylweddol o recriwtio mewnol wedi bod gan greu swyddi gwag. Dylai datblygiad a dyrchafiadau staff cael eu hadnabod. Ar yr un pryd, byddai'r prosiect twf yn arwain at ddatblygiad sefydliadol i ddefnyddio setiau sgiliau'n hyblyg, gyda mentrau recriwtio cydlynol. Byddai’r strategaeth recriwtio hwn yn canolbwyntio ar apêl allanol y sefydliad. Byddai’r Pwyllgor Tâl Cydnabyddiaeth ac Adnoddau Dynol yn ymchwilio’r maes hwn.

Roedd cynnydd mewnol cadarnhaol yn parhau o ran cyflwyno fframwaith tâl newydd i staff, cyflwyno uwchraddiadau TG a chreu amgylcheddau gwaith deniadol.

Cam gweithredu: Roedd y Cyfarwyddwr Polisi ac Ymchwil i greu sesiwn ar-lein gyda’r Bwrdd i drafod canfyddiadau’r arolwg olrhain barn y cyhoedd blynyddol a darparu dadansoddiad o dueddiadau.

Penderfynwyd: Nododd y Bwrdd diweddariad y Prif Weithredwr.

Roedd canlyniadau cadarnhaol yn Arolwg Pobl 2024 ac roedd sgôr ymgysylltu cyffredinol uwch. Roedd rhagor o waith i’w wneud i sicrhau bod staff yn ymwybodol o sut i adrodd ar achosion o fwlio, aflonyddu a gwahaniaethu ac i sicrhau bod cyfathrebu da ar yr agenda twf.

Cafodd y Tîm Gweithredol eu hannog i ystyried sut y gellid datblygu codi llais i nodi sefydliad aeddfed sy’n gwrando. Roedd y Pwyllgor Archwilio a Sicrwydd Risg wedi trafod y fframwaith cyfreithiol a oedd yn cyfyngu’r polisi chwythu'r chwiban. Roedd y Pwyllgor Tâl Cydnabyddiaeth ac Adnoddau Dynol yn bwrw ymlaen â deialog ar godi llais a chodi pryderon.

Anogodd y Comisiynwyr rhagor o ystyriaethau; pwysleisiwyd gwerth hyfforddiant i gynorthwyo’r broses o gyflwyno'r fframwaith tâl newydd; a mynegwyd pwysigrwydd galluogi'r tîm cyfan i weld eu cyfranogiad o ran rhoi’r Cynllun Corfforaethol newydd ar waith.

Penderfynwyd: Nododd y Bwrdd y diweddariad Arolwg Pobl â’r Pwyllgor Tâl Cydnabyddiaeth ac Adnoddau Dynol i edrych ar gynlluniau codi llais.

Penderfynwyd: Nododd y Bwrdd bod llythyr y Cadeirydd i Lefarydd Senedd y DU a oedd wedi’i baratoi i adrodd ar weithgarwch a gyflawnwyd gan y Comisiwn yn ystod y 12 mis diwethaf, yn dilyn dynodiad y Datganiad Strategaeth a Pholisi (SPS) gan Lywodraeth y DU ym mis Chwefror 2024.

Ar ôl ymwneud â’r ymgynghoriad helaeth ar baratoi'r Cynllun Corfforaethol 2025/30 gan gynnwys y weledigaeth, y gwerthoedd a'r dangosyddion perfformiad allweddol cyn y cyfarfod, roedd y Comisiynwyr yn fodlon y gallai'r Bwrdd symud ymlaen i'r broses o'i gymeradwyo'n derfynol. Roedd llythyr cyflwyno ar gyfer Llefarydd y Pwyllgor yn gosod cymeradwyaethau a geisiwyd gan Bwyllgor y Llefarydd yn y cyfarfod sydd ar y gweill ar 19 o fis Mawrth.

O ran Prif Amcangyfrif 2025/26 a’r Memorandwm Esboniadol a adolygwyd gan y bwrdd, roedd y tair senedd wedi derbyn ac wedi bod yn ymwneud â’r gwaith cynllunio ar gyfer y pum mlynedd nesaf. Roedd tîm ariannu’r Trysorlys wedi gweld y niferoedd ac nid oeddent wedi rhannu unrhyw sylwadau.

Roedd y Bwrdd wedi gwerthuso’r cynlluniau gweithredu a'r strwythurau cyflawni ar gyfer y cynllun uchelgeisiol a blaengar hwn. Y nod oedd ymbaratoi’r sefydliad i ddechrau ar y gwaith unwaith y derbynnir ymateb gan Bwyllgor y Llefarydd.

Roedd strwythur dylunio’r ddarpariaeth yn rhagweld yr angen am ddau bortffolio: un ar gyfer prosiectau diwygio etholiadol ac un ar gyfer prosiectau’r Cynllun Corfforaethol. Wrth i gynigion ar gyfer y Bil Diwygio Etholiadol grisialu, daeth yn amlwg y byddai gorgyffwrdd sylweddol yn y gwaith. Y bwriad oedd gweld strwythur y ddau brosiect portffolio i ryngweithio law yn llaw a’i gilydd yn effeithiol. 

Byddai’r Bwrdd yn chwilio am y canlynol:

• trosolwg clir o’r prosiect gan Uwch Swyddogion Cyfrifol sydd â'r sgiliau a'r amser cywir i'w neilltuo i oruchwylio'r prosiectau hanfodol; a
• rheoli effeithiol o gynlluniau twf y Comisiwn.

Anogodd y Comisiynwyr i ddefnyddio sgiliau ac arbenigedd y Bwrdd i gynorthwyo’r gwaith.

Roedd y Comisiynwyr yn galw am ragor o ystyriaethau ar gymhlethdodau sy’n deillio o Ddeallusrwydd Artiffisial o fewn y sefydliad ac o fewn democratiaeth.

Diolchodd y Bwrdd y Tîm o arweinwyr a oedd wedi paratoi’r cynlluniau.

Penderfynwyd

• Roedd y Bwrdd wedi cymeradwyo’r Cynllun Corfforaethol 2025/30 Terfynol a dogfennau ategol; ac wedi cymeradwyo’r Prif Amcangyfrif 2025/26 i Senedd y DU.

Byddai’r dogfennau dan sylw yn cael eu cyflwyno gerbron Llefarydd Senedd y DU gyda Chorff Corfforaethol Senedd yr Alban a’r Senedd er gwybodaeth.

Adlewyrchodd y bwrdd ar y cynnwys yn agenda Llywodraeth y DU o bwysigrwydd uniongyrchol a sylfaenol i'r Comisiwn a'i rôl a allai effeithio'n sylweddol ar randdeiliaid, gwaith a swyddogaethau'r Comisiwn. Roedd sawl maes yn cael eu hymchwilio drwy ymgysylltu cadarnhaol ymysg swyddogion y Weinyddiaeth Dai, Cymunedau a Llywodraeth leol (MHCLG).

Amlygodd trafodaeth y gellid hogi’r achos dros gyfuno, moderneiddio a symleiddio’r gyfraith etholiadol. Byddai optimeiddio dealltwriaeth i wella proffil, pwysigrwydd ac atyniad y maes hwn o fudd ar gyfer datblygu polisi. 

Trafododd y Bwrdd y sefyllfa polisi er mwyn gwella mynediad i bleidleiswyr dramor. Roedd y maes polisi hwn yn gymhleth a dylid parhau i'w archwilio, gan bwysleisio ar hyrwyddo'r defnydd o bleidleisiau dirprwyol i amlygu eu cyfraniad. Dylid cofio am y gorchymyn polisi i bleidleiswyr Gogledd Iwerddon.

Amlygodd y drafodaeth, ar y cyfan, cefnogaeth y Bwrdd i symud tuag at ragor o gofrestru pleidleiswyr awtomatig (AVR) fel maes polisi blaenoriaeth uchel i'r Comisiwn ganolbwyntio arno.

Penderfynwyd: Nododd y Bwrdd a rhoddwyd barn ar yr adroddiad agenda datblygu polisi.

Nododd y Bwrdd yr adroddiad ysgrifenedig ynghylch cyfarfod y Pwyllgor Archwilio a Sicrwydd Risg a gynhaliwyd ar 24 Chwefror 2025.  

Cyfarfodydd pwyllgor y bwrdd i ddilyn byddai'r Pwyllgor Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynhwysiant terfynol i’w gynnal ar 11 Mawrth a’r Pwyllgor Tâl Cydnabyddiaeth ac Adnoddau Dynol i’w gynnal ar 20 Mawrth.

Penderfynwyd: Nododd y Bwrdd yr adroddiad o gyfarfod mwyaf diweddar Y Pwyllgor Archwilio a Sicrwydd Risg.

Derbyniwyd cofnodion cyfarfod y Bwrdd a gynhaliwyd ar 14 Ionawr 2025.

Nodwyd statws y camau gweithredu y gofynnwyd amdanynt gan y Bwrdd. Cytunodd y Bwrdd i ddod a cham weithredu o fis Chwefror 2024 ynghylch canlyniadau a dangosyddion i ben gan fod hyn bellach wedi’i ddatrys yn natblygiad y Cynllun Corfforaethol dangosyddion perfformiad allweddol.

Fel mater a godwyd o 26 Tachwedd, roedd cynnydd wedi'i wneud ar ddiweddaru arolwg sgiliau a gwybodaeth y Bwrdd. Byddai cyfnod cyflwyno ffurflenni cofnod wariant yn dod i ben 28 Chwefror ac ar ôl y dyddiad hwnnw byddai'r canfyddiadau'n cael eu rhannu a'u dilyn er mwyn eu defnyddio'n weithredol.

Fel mater a godwyd o 14 Ionawr ac adborth gan Gomisiynwyr i fframio naratif yr adroddiad blynyddol, byddai rhan gyntaf yr adroddiad blynyddol yn cael ei gyflwyno i’r Bwrdd ar 12 Mai.

Nododd y Bwrdd flaengynllun o’r gwaith. Roedd hyn yn cynnwys cyfarfod Bwrdd oddi cartref ar 12 Mai i'w gynnal yn Nottingham ynghyd â digwyddiad i gwrdd â phartneriaid yng Nghanolbarth Lloegr.

Byddai cofrestru datganiadau a diweddariadau aelodau'r Bwrdd yn dilyn o fis Mawrth ymlaen i sicrhau bod cofnodion yn gyfredol ar gyfer diwedd y flwyddyn ariannol.

Penderfynwyd: Bod y Bwrdd yn nodi’r adroddiad materion gweithdrefnol a llywodraethu.
 

Diolchodd y Bwrdd Elizabeth Youard am ei hymroddiad di-ben draw at waith y Bwrdd ac am ei gwaith fel Pennaeth Llywodraethu’r Comisiwn rhwng mis Mawrth 2024 - Mawrth 2025.

Dydd Llun 12 Mawrth 2025 o 2.00pm, Llyfrgell Dinas Nottingham.