Bydd y Comisiwn Etholiadol yn dweud wrth grŵp trawsbleidiol o ASau bod angen gwneud mwy i amddiffyn ymgeiswyr etholiadol rhag camdriniaeth a bygythiadau. Bydd y rheolydd yn ymddangos gerbron Cynhadledd y Llefarydd heddiw i rannu’r dystiolaeth sydd ganddo gan ymgeiswyr, ASau, gweinyddwyr a’r cyhoedd ar gamdriniaeth a bygythiadau yn yr etholiad cyffredinol, ac i amlygu’r angen am ymateb cydlynol i’r broblem. 

Mae asiantaethau a chyrff lluosog – gan gynnwys lluoedd yr heddlu, awdurdodau erlyn, pleidiau gwleidyddol, ymgyrchwyr, awdurdodau lleol a’r Comisiwn – yn ymwneud â cheisio cefnogi ac amddiffyn ymgeiswyr rhag camdriniaeth, ac ymateb pan fydd ymddygiad annerbyniol yn digwydd. O ystyried natur gymhleth a gwasgaredig y system, bydd y Comisiwn yn pwysleisio y bydd ymateb effeithiol i’r her gynyddol hon yn dibynnu ar ymrwymiad a chydlyniad ar draws y sectorau etholiadol a gorfodi’r gyfraith.

Bydd tystiolaeth y Comisiwn yn cyffwrdd ar y gwaith y mae'n ei wneud i gefnogi ymgeiswyr, yn ogystal â'r rôl y gall cyrff a sefydliadau eraill ei chwarae wrth ymateb i'r broblem. Mae’r Comisiwn wedi galw am fwy o gefnogaeth i ymgeiswyr gan yr heddlu er mwyn sicrhau eu bod yn cael cefnogaeth glir ac amserol, ac am i honiadau o fygythiadau sy’n gysylltiedig ag etholiad gael eu cymryd o ddifrif. Mae hefyd wedi argymell bod cyfryngau cymdeithasol a llwyfannau ar-lein yn datblygu offer sgrinio gwell ar gyfer proffiliau digidol ymgeiswyr er mwyn cael gwared ar gynnwys camdriniol yn gyflym ac adnabod cyflawnwyr.

Dywedodd Vijay Rangarajan, Prif Weithredwr y Comisiwn Etholiadol: 

“Mae mynd i’r afael â’r cam-drin a’r bygythiadau sydd wedi’u targedu at ymgeiswyr a swyddogion etholedig yn hollbwysig i ddiogelu unigolion a’u teuluoedd, ond hefyd i iechyd democratiaeth y DU yn ehangach. Mae wedi'i dargedu'n arbennig at fenywod, a rhai ymgeiswyr o leiafrifoedd ethnig. Ac mae menywod yn cael eu camdriniaeth sy’n arbennig o ddrwg ar-lein. Gwyddom fod pryderon ynghylch diogelwch personol yn atal rhai rhag ymgyrchu’n rhydd yn ystod etholiadau, ac yn atal rhai rhag sefyll yn y lle cyntaf – sy’n gwanhau’r dewis sydd gerbron pleidleiswyr. Mae ymgeiswyr a phleidiau gwleidyddol yn hanfodol i'n democratiaeth, a dylid eu gwerthfawrogi am eu cyfranogiad. 

“Mae angen ymateb cydlynol, ond mae’n dirwedd gymhleth, gyda sefydliadau a chyrff amrywiol i gyd yn gyfrifol am fynd i’r afael â rhan benodol o’r broblem – boed yn helpu ymgeiswyr i ddeall pa ymddygiad sy’n croesi’r llinell, yr ymateb i ddigwyddiad, neu atal lledaeniad gwybodaeth anghywir niweidiol. Yr her y mae'n rhaid i ni i gyd ei hwynebu yw sicrhau bod pob elfen yn gweithio'n effeithiol ac yn gydlynol gyda'r lleill.

“Mae Cynhadledd y Llefarydd yn fforwm pwysig ar gyfer mynd at wraidd y problemau hyn a dod â phawb sydd angen bod yn rhan o'r ateb at ei gilydd. Mae’r Comisiwn wedi ymrwymo i chwarae ei ran a gweithio gyda phartneriaid.”

Cyhoeddodd y Comisiwn adroddiad ar yr etholiadau cyffredinol a lleol a gynhaliwyd yn 2024 a chyflwynodd argymhellion ar gyfer mynd i’r afael â’r chamdriniaeth a bygythiadau. Roedd y cynigion hynny'n cynnwys cryfhau amddiffyniadau i ymgeiswyr, ymgyrchwyr, a gweinyddwyr etholiadol.

Bydd Vijay Rangarajan, Prif Weithredwr, a Niki Nixon, Cyfarwyddwr Cyfathrebu, yn darparu tystiolaeth ochr yn ochr â chynrychiolwyr o’r heddlu a’r sector gweinyddwyr etholiadol. Disgwylir i sesiwn y Comisiwn fod yn gyhoeddus ac ar gael ar Deledu Senedd y DU, a bydd yn dechrau am 15.40.

Diwedd

I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â swyddfa cyfryngau’r Comisiwn Etholiadol drwy ffonio 020 7271 0704, neu 07789 920 414 y tu allan i oriau swyddfa. Fel arall gallwch e-bostio [email protected] 
 

Nodiadau i olygyddion

  • Ar ôl yr etholiad cyffredinol, gofynnwyd i ymgeiswyr a oeddent wedi profi unrhyw broblem gydag aflonyddu neu fygythiadau:
        o    Teimlai dros hanner (55%) yr ymatebwyr eu bod wedi cael rhyw fath o broblem gydag aflonyddu, camdriniaeth neu fygythiadau, gan roi sgôr o ddau neu uwch i’w problem ar raddfa un i bump 
        o    Dywedodd ychydig dros un o bob 10 (13%) o ymatebwyr eu bod wedi cael problem ddifrifol gyda chamdriniaeth (pedwar neu bump allan o bump ar y raddfa).
        o    Roedd rhai grwpiau o ymgeiswyr yn fwy tebygol o brofi camdriniaeth a bygythiadau. Roedd menywod ddwywaith yn fwy tebygol o adrodd am gamdriniaeth ddifrifol, ac ymatebwyr o leiafrifoedd ethnig deirgwaith yn fwy tebygol.
  • Dywedodd 56% o ymatebwyr eu bod wedi osgoi rhyw fath o weithgarwch ymgyrchu o leiaf unwaith oherwydd ofn o gamdriniaeth. Roedd traean (32%) wedi osgoi trafod pynciau dadleuol er mwyn osgoi aflonyddu. 
  • Y Comisiwn Etholiadol yw'r corff annibynnol sy'n goruchwylio etholiadau ac yn rheoleiddio cyllid gwleidyddol yn y DU. Rydym yn gweithio i hybu hyder y cyhoedd yn y broses ddemocrataidd a sicrhau ei chywirdeb drwy:
        o    alluogi cynnal etholiadau a refferendwm teg, gan ganolbwyntio ar anghenion etholwyr a mynd i’r afael â’r ymgyrched newidiol i sicrhau bod pob pleidlais yn parhau i fod yn ddiogel ac yn hygyrch
        o    rheoleiddio cyllid gwleidyddol - cymryd camau rhagweithiol i gynyddu tryloywder, sicrhau cydymffurfiaeth, a mynd ar ôl achosion o dorri rheolau
        o    defnyddio ein harbenigedd i wneud newidiadau i'n democratiaeth, ac eirioli trostynt 
        o    gwella tegwch, tryloywder ac effeithiolrwydd
  • Sefydlwyd y Comisiwn yn 2000 ac mae'n adrodd yn uniongyrchol i Senedd Cymru, Senedd y DU a Senedd yr Alban.