Introduction

Ers 2007, mae’r Comisiwn Etholiadol wedi bod yn monitro agweddau’r cyhoedd ynghylch agweddau ar etholiadau a democratiaeth yn y DU. Cynhaliwyd ein hastudiaeth ddiweddaraf ar-lein ym mis Chwefror 2024 gyda sampl gynrychioliadol o ychydig llai na 6,000 o ymatebwyr ledled y DU.

Crynodeb o'r canfyddiadau

  • Roedd mwyafrif yr ymatebwyr yn fodlon â'r broses bleidleisio ac yn parhau i fynegi hyder bod etholiadau yn y DU yn cael eu rhedeg yn dda.  
  • Roedd tua thraean o'r ymatebwyr yn parhau i fod yn anfodlon â gweithrediad democratiaeth yn y DU, er bod rhywfaint o welliant wedi bod ers y llynedd.  
  • Roedd pryder ynghylch effaith twyllwybodaeth ar etholiadau cyffredinol y DU yn eang, gyda bron pob un o'r ymatebwyr yn credu y byddai'n dylanwadu ar ymddygiad pleidleiswyr.
  • Dywedodd mwyafrif yr ymatebwyr a ddefnyddiodd gyfryngau cymdeithasol eu bod wedi dod ar draws twyllwybodaeth a gyflwynwyd fel newyddion.  
  • Bu gostyngiad yn yr hyder a adroddwyd wrth ganfod pa mor ddibynadwy yw cynnwys ar-lein, yn enwedig ymhlith ymatebwyr â chyrhaeddiad addysgol is.
  • Teimlai tri chwarter yr ymatebwyr nad oedd digon o gamau yn cael eu cymryd i fynd i’r afael â chamwybodaeth/twyllwybodaeth.
  • Roedd gwleidyddion yn fwy tebygol o gael eu gweld yn dargedau cyfreithlon ar gyfer ymddygiadau y gellid eu gweld fel brawychu a chamdriniaeth (nag aelodau'r cyhoedd) yn enwedig ymhlith grwpiau oedran iau.  
  • Er bod canfyddiadau o dryloywder ariannol wedi sefydlogi ar lefel y DU, bu dirywiad yn yr Alban, lle'r oedd ymatebwyr bellach y mwyaf negyddol yn y DU ynghylch tryloywder pleidiau gwleidyddol mewn gwariant.  
  • Roedd tua dwy ran o dair o'r ymatebwyr yn cefnogi'r gofyniad am ID ffotograffig i bleidleisio, gyda bron i hanner yn cymeradwyo'r mesur yn gryf.  
  • Bu gostyngiad yng nghyfran y bobl a oedd yn gweld pleidleisio'n hawdd, wedi'i ysgogi'n bennaf gan y rhai a oedd yn gwrthwynebu'r gofyniad ID.  
  • Pobl o gefndiroedd difreintiedig sydd leiaf tebygol o fod ag ID pleidleisiwr. 

Hyder a boddhad gyda'r broses etholiadol

Roedd y mwyafrif o bobl (73%) yn dal yn hyderus bod etholiadau yn cael eu rhedeg yn dda yn y DU. Roedd y ffigur hwn yn gyson â chanfyddiadau'r llynedd ac roedd ychydig yn uwch na'r cyfartaledd hirdymor.

Roedd 80% o bobl yn fodlon â'r broses o bleidleisio mewn etholiadau, bron yn ddigyfnewid ers y llynedd (79%). Roedd hyn yn cynrychioli cynnydd o gymharu â'r lefelau a welwyd yn y 2010au.

Public confidence with the electoral process

Yn gyffredinol, pa mor hyderus ydych chi, os o gwbl, bod etholiadau’n cael eu cynnal yn dda? (Data o 2012 - 2024)

Public satisfaction with the process of voting at elections

Pa mor fodlon neu anfodlon ydych chi â’r broses bleidleisio wirioneddol mewn etholiadau? (Data o 2010 - 2024)

Confidence and satisfaction with the electoral process

Pobl iau sydd leiaf hyderus bod etholiadau wedi'u rhedeg yn dda, ac yna'r di-waith.  

Roedd ymatebwyr o rai grwpiau difreintiedig (y rhai sy’n rhentu gan gymdeithasau tai, y rhai o radd gymdeithasol DE, y rhai sydd wedi’u ‘cyfyngu cryn dipyn’ oherwydd anabledd a’r rhai sydd â chyrhaeddiad addysgol isel) hefyd yn fwy tebygol o fod â llai o hyder bod etholiadau’n cael eu rhedeg yn dda. 

% confident election is well run

Yn gyffredinol, pa mor hyderus ydych chi, os o gwbl, bod etholiadau’n cael eu cynnal yn dda? (Yn ôl demograffeg)

Confidence and satisfaction with the electoral process 3

Mae cyfran debyg o bobl (38%) yn fodlon â’r ffordd y mae’r ddemocratiaeth yn gweithio yn y DU o gymharu â’r rhai sy’n anfodlon (36%). Er bod hyn yn nodi newid cadarnhaol ers y llynedd, mae lle sylweddol o hyd i wella ymhellach.

 

Satisfaction with UK democracy

Pa mor fodlon neu anfodlon ydych chi â’r broses bleidleisio wirioneddol mewn etholiadau? (2023 o’i gymharu â 2024)

Confidence and satisfaction with the electoral process 4

Pobl a oedd ‘wedi’u cyfyngu’n fawr’ gan anabledd oedd leiaf bodlon ar ddemocratiaeth y DU, ac yna pobl ddi-waith. Roedd ymatebwyr nad ydynt yn berchnogion tai (naill ai'n rhentu gan gymdeithas tai/landlord preifat neu'n byw gartref) hefyd ymhlith y rhai lleiaf bodlon.

Net satisfaction with democracy (% satisfied - % dissatisfied)

Pa mor fodlon neu anfodlon ydych chi â’r broses bleidleisio wirioneddol mewn etholiadau? (Net, bodlon - anfodlon)

Mae gwybodaeth anghywir yn bryder allweddol

Camwybodaeth/dadwybodaeth (70%) yw ail bryder mwyaf y cyhoedd ynghylch etholiadau, y tu ôl i ragfarn yn unig yn y cyfryngau (74%).

  • Roedd bron pawb (87%) yn meddwl y byddai camwybodaeth/dadwybodaeth yn effeithio ar sut mae pobl yn pleidleisio mewn etholiad cyffredinol seneddol y DU sydd ar ddod.
  • Roedd cynnydd sylweddol wedi bod yng nghyfran y bobl a ddywedodd eu bod wedi dod ar draws ffug-ddwfn yn ystod y flwyddyn ddiwethaf: roedd 43% wedi gweld llun ffug, 42% wedi gweld fideo, a 30% wedi clywed clip sain. Y llynedd, y gyfran gyffredinol oedd 20% (pan na rannwyd y cwestiwn i fformatau gwahanol).
  • Dywedodd 77% o’r ymatebwyr a ddilynodd newyddion ar gyfryngau cymdeithasol eu bod yn aml yn dod ar draws pethau sy’n ymddangos yn wybodaeth anghywir a gyflwynir fel newyddion yn ymwneud â gwleidyddiaeth.

 

Misinformation

Pa mor aml byddech chi’n dweud eich bod yn darllen/gweld pethau sy’n ymddangos ei bod yn gamwybodaeth/ffugwybodaeth yn cael ei chyflwyno fel newyddion, gan gynnwys mewn perthynas â gwleidyddiaeth?

Misinformation a key concern 2

Bu gostyngiad yng nghyfran y bobl sy'n credu y gallant farnu pa mor ddibynadwy yw cynnwys ar-lein. Yn 2022, cytunodd 59% y gallent farnu cywirdeb cynnwys ar-lein, o gymharu â 53% yn 2024. Mae'r gwahaniaeth yn fwyfwy amlwg ymhlith y rhai â chyrhaeddiad addysgol is. 

Judging the reliability

Wrth feddwl am wybodaeth wleidyddol ar-lein, i ba raddau ydych chi’n cytuno neu’n anghytuno gyda’r datganiad ‘Gallaf farnu a yw’r hyn rwy’n ei ddarllen ar-lein yn ddibynadwy ai peidio’? (Yn ôl cyrhaeddiad addysgiadol)

Mynd i'r afael â diffyg gwybodaeth

Credai 76% o bobl nad oes digon wedi'i wneud i fynd i'r afael â chamwybodaeth/dadwybodaeth ynghylch etholiadau, tra bod 5% yn credu bod camau digonol yn cael eu cymryd.  

  • Mae dros hanner y bobl (55%) o'r farn y dylai'r Comisiwn Etholiadol fod yn rhannol gyfrifol am fynd i'r afael â chamwybodaeth/camwybodaeth etholiadol, gan ddod yn bumed ymhlith saith sefydliad a awgrymwyd.

Responsibility for tackling misinformation

Yn eich barn chi pwy sy’n gyfrifol am fynd i’r afael â chamwybodaeth o amgylch etholiadau?

Tackling disinformation 2

Pan ofynnwyd iddo ddewis un sefydliad sy’n bennaf gyfrifol, roedd y Comisiwn yn drydydd y tu ôl i Ofcom a Llywodraeth y DU.

Primary responsibility for tackling misinformation

Yn eich barn chi pwy ddylai gael y prif gyfrifoldeb dros fynd i’r afael â chamwybodaeth o amgylch etholiadau?

Gwleidyddion yn cael eu gweld fel targedau mwy cyfreithlon ar gyfer ymddygiad bwlio, yn enwedig ymhlith yr ifanc

Mae ymddygiad bwlio yn fwy tebygol o gael ei ystyried yn dderbyniol os caiff ei gyfeirio at wleidydd yn hytrach nag aelod o'r cyhoedd.  

Roedd pobl iau yn fwy tebygol o weld ymddygiad bwlio yn dderbyniol, ni waeth a oedd y targed yn aelod o'r cyhoedd neu'n wleidydd. Roedd y gwahaniaeth mewn agweddau hefyd yn fwy ymhlith pobl ifanc.

Verbal mocking

Ar raddfa o fod yn gwbl dderbyniol i fod yn annerbyniol, pa mor dderbyniol yw gwawdio gwleidyddwyr a’r cyhoedd ar lafar? (Yn ôl grŵp oedran)

Verbal threatening

Ar raddfa o fod yn gwbl dderbyniol i fod yn annerbyniol, pa mor dderbyniol yw bygwth gwleidyddwyr a’r cyhoedd ar lafar? (Yn ôl grŵp oedran)

Agweddau ynghylch tryloywder ariannol

Mae canfyddiadau o dryloywder ariannol wedi profi dirywiad hirdymor, er eu bod wedi lefelu ar y cyfan yn ystod y flwyddyn ddiwethaf.

Transparency political finance

I ba raddau ydych chi’n cytuno neu’n anghytuno gyda’r datganiadau canlynol...

Attitudes around financial transparency 2

Yn yr Alban, bu cynnydd yng nghyfran y bobl a oedd yn anghytuno bod gwariant ac ariannu pleidiau gwleidyddol/ymgeiswyr/sefydliadau ymgyrchu eraill mewn etholiadau yn agored ac yn dryloyw. Ers 2018, maent wedi symud o fod â’r gyfran leiaf yn anghytuno i’r mwyaf.

Transparency of finance

I ba raddau ydych chi’n cytuno neu’n anghytuno gyda’r datganiad ‘Pe bawn i eisiau, byddwn i’n gallu canfod yn rhwydd faint mae pleidiau gwleidyddol, ymgeiswyr a sefydliadau eraill yn ei wario ar ymgyrchu, a sut y cânt eu cyllido’? (Yn ôl gwlad a blwyddyn)

ID Pleidleisiwr

  • Roedd dwy ran o dair (65%) yn cefnogi’r gofyniad am ID llun i bleidleisio, gydag ychydig llai na hanner yn cefnogi’r mesur yn gryf (46%).
  • Y llynedd, roedd y farn ar ID pleidleiswyr yn fwy cymysg, gyda 42% yn credu y byddai'n gwella etholiadau a 31% yn meddwl y byddai'n eu gwaethygu.
  • Bu gostyngiad yng nghyfran y bobl a oedd yn gweld pleidleisio yn hawdd (77% yn 2024, i lawr o 82% yn 2022 a 2023). Roedd y rhai sy'n gwrthwynebu'r gofyniad ID yn ei chael hi'n anoddach pleidleisio (73%), a'r rhai a oedd yn cefnogi yn parhau heb newid (82%).
  • Er y bu gwelliant bach (87%) yn y gyfran a ddywedodd eu bod yn teimlo bod pleidleisio mewn gorsaf bleidleisio yn ddiogel rhag twyll neu gamdriniaeth yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, roedd yn gyson â'r cyfartaledd hirdymor.
  • Nid oedd gan 3% o'r boblogaeth ID llun yn gymwys i bleidleisio. Y rhai a oedd yn ddi-waith, yn rhentu gan awdurdod lleol neu gymdeithas dai, yn cael eu cyfyngu'n fawr gan anabledd, neu'n radd gymdeithasol DE oedd leiaf tebygol o fod â llun

No photo ID

Cyfran o bobl nad oes ganddynt fath dilys o ID ffotograffig lle mae modd eu hadnabod o’r llun yn ôl demograffeg)?

Page history

Cyhoeddwyd gyntaf: 7 Mai 2024

Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Awst 2024