Adroddiad yr Ymchwiliad: y broses cofrestru ar gyfer pleidleisio i ddinasyddion yr UE sy'n preswylio yn y DU ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop a gynhelir yn y DU

Cafodd rhai o ddinasyddion aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd yn byw yn y DU, ac a oedd am bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019 yn y DU, anawsterau wrth geisio sicrhau eu bod wedi eu cofrestru i bleidleisio. Yn y pen draw, golygodd hyn nad oedd rhai pobl oedd â hawl i bleidleisio ac a oedd am bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU yn gallu gwneud hynny.

Gwnaethom edrych ar y broses gofrestru ar gyfer dinasyddion yr UE a oedd yn preswylio yn y DU mewn perthynas ag etholiadau Senedd Ewrop, a'r hyn a ddigwyddodd yn ymarferol cyn y diwrnod pleidleisio ym mis Mai 2019 i alluogi dinasyddion yr UE i gofrestru i bleidleisio ac i bleidleisio yn y DU, Gwnaethom hefyd gasglu tystiolaeth o'r effaith ar ddinasyddion yr UE a'u gallu i gofrestru a phleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU.

Mae'n nodi yn fanwl:

  • y broses ar gyfer cofrestru i bleidleisio i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE
  • y cefndir i'r polisi a'r ddeddfwriaeth
  • beth a wnaeth y Comisiwn Etholiadol, Llywodraeth y DU a Swyddogion Cofrestru Etholiadol i hyrwyddo ymwybyddiaeth o'r broses gofrestru i ddinasyddion yr UE
  • data am gofrestru dinasyddion yr UE 

Ein canfyddiad

I grynhoi, gwnaeth yr adborth a'r sylwadau a gawsom gan ddinasyddion yr UE, eu teuluoedd a chynrychiolwyr etholedig amlygu tri maes a oedd yn achosi pryder:

  • nid oeddent wedi bod yn ymwybodol o'r angen i gwblhau datganiad ychwanegol yn ogystal â chais i gofrestru i bleidleisio
  • nid oeddent wedi gallu cyflwyno datganiad mewn pryd cyn y dyddiad cau a nodir yn y gyfraith
  • roeddent yn credu eu bod wedi cyflwyno datganiad mewn pryd, ond ni chawsant eu cynnwys ar y gofrestr etholiadol ac nid oeddent yn gallu pleidleisio

Nid yw'n bosibl cadarnhau'n derfynol sawl un yr effeithiwyd arnynt. Mae hyn am nad oes ffynonellau data cynhwysfawr ar gael i ni nac unrhyw gorff arall a fyddai'n dweud wrthym sawl pleidleisiwr oedd am gofrestru ac a fethodd â gwneud hynny, neu a fyddai'n dweud wrthym sawl un a aeth i orsaf bleidleisio ar 23 Mai ond na chafodd bapur pleidleisio.

Mae data a ddarparwyd gan Swyddogion Cofrestru Etholiadol ar ôl yr etholiadau yn dangos, yn yr wythnosau cyn y dyddiad cau, fod mwy na 40,000 o ddinasyddion yr UE wedi cyflwyno datganiad a gafodd ei dderbyn a'i brosesu, a oedd yn golygu eu bod, felly, yn gallu pleidleisio yn y DU yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.

At ei gilydd, cafodd tua 450,000 eu cofrestru i bleidleisio yn yr etholiadau Senedd Ewrop hyn o ganlyniad i ddychwelyd datganiad ('ffurflen UC1'), sef ychydig dros un rhan o bump o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE, a oedd wedi cael eu cynnwys yng nghofrestr llywodraeth leol Mai 2019.

Ni chyflwynodd tua phedwar o bob pump o ddinasyddion yr UE (1.7 miliwn) a oedd wedi cofrestru i bleidleisio'n flaenorol, ddatganiad ychwanegol mewn pryd i gael eu cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Seneddol Ewrop yn y DU.

Efallai bod rhai o'r bobl hyn wedi dymuno pleidleisio yn y DU ond nad oeddent wedi gallu cyflwyno datganiad mewn pryd cyn y dyddiad cau, er nad oes gennym unrhyw ddata sy'n ein galluogi i asesu sawl un oedd yn y sefyllfa hon.

Yn yr un modd, nid yw'n bosibl asesu faint o'r bobl hyn a ddewisodd bleidleisio yn Aelod-wladwriaeth yr UE lle roedd ganddynt ddinasyddiaeth, neu a benderfynodd beidio â phleidleisio yn yr etholiadau o gwbl. 

Ein tystiolaeth

Rydym wedi dadansoddi tystiolaeth o ystod eang o ffynonellau i nodi'r anawsterau a gafodd rhai o ddinasyddion yr UE yn y DU wrth gofrestru i bleidleisio a chyflwyno eu datganiad cyn y dyddiad cau cyfreithiol, sef 7 Mai 2019.

Roedd ein tystiolaeth yn cynnwys:

  • galwadau a wnaed ac e-byst a anfonwyd i'n llinellau ymholiadau 
  • cwynion ffurfiol a wnaed yn uniongyrchol i ni
  • pryderon a godwyd gan ASau - drwy gwestiynau seneddol a gohebiaeth (cyn ac ar ôl yr etholiadau) am y broses gofrestru i ddinasyddion yr UE a'r ffaith nad oedd dinasyddion yr UE yn gallu pleidleisio 
  • adborth gan aelodau'r Bwrdd Cydlynu a Chynghori Etholiadol (ECAB) - grŵp a gydlynwyd gan y Comisiwn Etholiadol a Swyddfa'r Cabinet (sy'n dwyn ynghyd y 12 o Swyddogion Canlyniadau Rhanbarthol o bob rhan o'r DU), ar eu profiadau ynghylch cofrestriad a chyfranogiad dinasyddion yr UE a pha weithgarwch a gyflawnwyd ganddynt i ddweud wrth ddinasyddion yr UE beth roedd yn rhaid iddynt ei wneud er mwyn gallu pleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop 
  • adborth gan weinyddwyr etholiadol am yr heriau a wynebwyd ganddynt mewn perthynas â dinasyddion yr UE yn cofrestru i bleidleisio ac yn pleidleisio 
  • data gan Swyddogion Cofrestru Etholiadol ynghylch sawl dinesydd o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd wedi eu cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019, a phwy a oedd wedi cael eu cynnwys yng nghofrestr llywodraeth leol Mai 2019.

Y broses ar gyfer cofrestru i bleidleisio i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE

Mae gan ddinasyddion o holl Aelod-wladwriaethau'r UE sy'n byw yn y DU yr hawl i gofrestru a phleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop. Mae hyn yn cynnwys dinasyddion yr UE nad ydynt yn rhai Prydeinig na Gwyddelig na dinasyddion cymwys o'r Gymanwlad.

Mae gan ddinasyddion Prydeinig sy'n preswylio yn Gibraltar yr hawl gofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn rhanbarth etholiadol y De-orllewin.

Roedd yn rhaid i ddinasyddion yr UE (heblaw dinasyddion Prydeinig, a dinasyddion o Weriniaeth Iwerddon, Cyprus a Malta) gwblhau a chyflwyno datganiad ychwanegol os oeddent am bleidleisio yn y DU yn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2019, hyd yn oed os oeddent eisoes wedi eu cofrestru i bleidleisio ar gyfer etholiadau llywodraeth leol yn y DU.

Os oedd yn well ganddynt, gallai dinasyddion yr UE a oedd yn byw yn y DU ddewis pleidleisio yn y wlad lle roedd ganddynt ddinasyddiaeth, ac nid oedd yn rhaid iddynt gyflwyno datganiad yn y DU i wneud hynny.

Y dyddiad cau ar gyfer cyflwyno cais a datganiad cyn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2019 oedd hanner nos Ddydd Mawrth 7 Mai 2019 (12 diwrnod gwaith cyn y diwrnod pleidleisio).

Roedd hyn yr un peth â'r dyddiad cau ar gyfer ceisiadau gan unrhyw ddinasyddion cymwys eraill i wneud cais i gofrestru i bleidleisio yn etholiadau 23 Mai.

Gwneud cais i gofrestru i bleidleisio

Gallai dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE wneud cais ar-lein i gofrestru i bleidleisio yn yr un ffordd â dinasyddion y DU neu ddinasyddion y Gymanwlad. Os oedd y Swyddog Cofrestru Etholiadol yn penderfynu bod eu cais yn llwyddiannus roeddent yn cael eu cynnwys ar y gofrestr ac yn gallu pleidleisio mewn etholiadau llywodraeth leol.

Fel arall, gallent lawrlwytho a chwblhau ffurflen gais ar bapur, y byddai angen iddynt ei chyflwyno a sicrhau bod eu Swyddog Cofrestru Etholiadol yn ei derbyn cyn y dyddiad cau. Roedd ffurflenni cais ar bapur ar gael i'w lawrlwytho o wefan cofrestru i bleidleisio Llywodraeth y DU.

Cwblhau'r datganiad

Hefyd, wrth wneud cais i gofrestru i bleidleisio, roedd angen i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE lawrlwytho a chwblhau ffurflen gais ar bapur a oedd yn cynnwys y datganiad angenrheidiol (y cyfeirir ati fel arfer fel ffurflen 'UC1') er mwyn cael eu cynnwys ar y gofrestr ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop.

Roedd y ffurflen hon ar gael ar wefan Dy Bleidlais Di o 2 Ebrill 2019. Gallai'r etholwyr hyn hefyd fod wedi gofyn i'w Swyddog Cofrestru Etholiadol am gopi o'r ffurflen, ac mewn llawer o'r achosion byddai eu Swyddog Cofrestru Etholiadol wedi anfon y ffurflen yn uniongyrchol atynt.

Roedd angen iddynt anfon y ffurflen datganiad wedi ei llofnodi at eu Swyddog Cofrestru Etholiadol lleol. Dim ond ceisiadau a datganiadau a gafodd eu derbyn gan Swyddogion Cofrestru Etholiadol erbyn y dyddiad cau o hanner nos Ddydd Mawrth 7 Mai 2019 y gallent benderfynu arnynt.

Ni allai etholwyr gwblhau na chyflwyno'r datganiad hwn ar-lein gan fod y gyfraith yn mynnu ei fod yn cynnwys llofnod; fodd bynnag, gallai etholwyr fod wedi cyflwyno copi wedi ei sganio o'r ffurflen wedi ei chwblhau fel atodiad i e-bost.

Hyrwyddo ymwybyddiaeth o'r broses gofrestru ar gyfer dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE

Cysylltiadau â Swyddfa'r Cabinet

Ar 9 Ionawr 2019 cyfarfu cadeirydd y Comisiwn, Syr John Holmes, â'r Gwir Anrhydeddus David Lidington CBE AS, yn rhinwedd ei swydd fel Canghellor Dugiaeth Caerhirfryn ac uwch-weinidog yn Swyddfa'r Cabinet.

Yn y cyfarfod hwn, trafodwyd ein gwaith cynllunio wrth gefn mewn perthynas â digwyddiadau etholiadol a drefnwyd a rhai nas trefnwyd, gan gynnwys y potensial ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop yn y DU.

Bu ein cynlluniau wrth gefn yn destun cyfarfod hefyd rhwng ein staff a swyddogion Swyddfa'r Cabinet ar 25 Ionawr 2019.

Ar 6 Mawrth 2019 cynhaliwyd cyfarfod rhwng ein Prif Weithredwr, Bob Posner a Gweinidog y Cyfansoddiad, Chloe Smith AS. Yn y cyfarfod hwn, gwnaethom amlinellu ein bwriad i gyhoeddi canllawiau fel rhan o'r gwaith cynllunio wrth gefn ar gyfer darpar etholiadau Senedd Ewrop.

Ymhellach i'r cyfarfodydd hyn, ysgrifennodd ein Prif Weithredwr ar 29 Mawrth 2019 at David Lidington am yr ansicrwydd parhaus ynghylch p'un a fyddai etholiadau Senedd Ewrop yn cael eu cynnal yn y DU. Tynnodd sylw at y dyddiadau penodol yn yr amserlen etholiadol a'r graddau yr oedd hyn yn cyfyngu ar yr amser a oedd ar gael ar gyfer paratoadau gweithredol a rheoliadol darbodus.

Yn arbennig, tynnodd sylw at yr angen i Lywodraeth y DU ddarparu sicrwydd i Swyddogion Canlyniadau ynghylch ad-dalu unrhyw arian a wariwyd yn rhesymol ganddynt ar baratoadau wrth gefn.

Ar ôl y dyddiad yr oedd disgwyl i'r DU adael yr UE, 29 Mawrth, ysgrifennodd Llywodraeth y DU at Swyddogion Canlyniadau ddydd Llun 1 Ebrill, yn cadarnhau y byddai unrhyw wariant ar weithgareddau yr oedd ei angen er mwyn paratoi ar gyfer y posibilrwydd o etholiadau Senedd Ewrop yn cael ei ad-dalu.

Arweiniad a chyngor i Swyddogion Cofrestru Etholiadol

Cyn unrhyw ddigwyddiad etholiadol, rydym yn rhoi arweiniad a chyngor i Swyddogion Canlyniadau a Swyddogion Cofrestru Etholiadol er mwyn eu helpu i ddarparu gwasanaeth o ansawdd uchel i bleidleiswyr a'u hannog i wneud hynny.

Hefyd, cynhaliodd y Bwrdd Cynghori ar Gydlynu Etholiadol (ECAB) (corff ar gyfer y DU gyfan a gadeirir ar y cyd gennym ni a Swyddfa'r Cabinet, sy'n dwyn rhanddeiliaid allweddol ynghyd o bob rhan o'r gymuned etholiadol, gan gynnwys y 12 Swyddog Canlyniadau Rhanbarthol) gyfres o delegynadleddau yn y cyfnod cyn etholiadau Senedd Ewrop i adolygu cynlluniau wrth gefn ar gyfer y bleidlais heb ei chadarnhau ar y pryd.

Cynhaliwyd y delegynhadledd gyntaf ar 11 Mawrth 2019.

Codwyd y mater o gofrestru dinasyddion yr UE a sicrhau eu bod yn cymryd rhan yn ffurfiol yn nhelegynhadledd ECAB ar 29 Mawrth 2019.

Gwnaethom ddarparu cymorth ychwanegol i etholwyr a gweinyddwyr etholiadol drwy ddiwygio'r ffurflen UC1 bresennol a rhoi gwybodaeth atodol megis dyddiadau cau newydd ac aelod-wladwriaethau cymwys yr UE ers y digwyddiadau pleidleisio diwethaf, a dosbarthu canllawiau ar gofrestru dinasyddion yr UE i bob Swyddog Cofrestru Etholiadol a Swyddog Canlyniadau ar 4 Ebrill 2019, gan ddweud wrth Swyddogion Cofrestru Etholiadol i anfon ffurflenni datganiadau at ddinasyddion yr UE. 

Gweithgarwch uniongyrchol i godi ymwybyddiaeth y cyhoedd

Mae gennym ddyletswydd statudol i hyrwyddo ymwybyddiaeth y cyhoedd o systemau etholiadol (a materion cysylltiedig). Bob blwyddyn, rydym yn cynnal ymgyrch cofrestru pleidleiswyr cyn etholiadau a drefnwyd, i wneud yn siŵr bod pleidleiswyr cymwys yn ymwybodol bod angen cofrestru, a'u bod hefyd yn gwybod bod rhaid gwneud hyn erbyn y dyddiad cau.

Er ein bod yn cynnal cynlluniau wrth gefn ar gyfer digwyddiadau pleidleisio nas trefnwyd, gwnaeth y cadarnhad hwyr y byddai etholiadau Senedd Ewrop 2019 yn cael eu cynnal yn y DU leihau'r amser a oedd ar gael gennym i gynllunio ar eu cyfer a'u trefnu.

Fel arfer, byddem yn cynnal ymgyrch ar gyfer digwyddiad pleidleisio o bwys fel hwn a drefnwyd dros gyfnod o bedair i chwe wythnos – a byddai'r gwaith o'i gynllunio wedi digwydd dros sawl mis – ond oherwydd y cyhoeddiad hwyr a chael y llywodraeth i sicrhau bod yr etholiadau hyn yn cael eu cynnal, dim ond pythefnos a hanner oedd gennym o'r diwrnod lansio i'r dyddiad cau ar gyfer cofrestru

Gweithgarwch i godi ymwybyddiaeth gyda dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE

Yn ystod y pythefnos a hanner hwnnw, gwnaethom gynnal ymgyrch dorfol, a gyflwynwyd drwy hysbysebion ar y teledu, i gyrraedd cymaint o bleidleiswyr â phosibl. Ategwyd hyn gan hysbysebion digidol penodol i gyrraedd ein grwpiau sydd wedi'u tangofrestru. Y rhai sydd wedi symud tŷ yn ddiweddar yw'r rheini yn bennaf, a'r rhai rhwng 18-34 oed.

Ar ben hynny, yn yr achos hwn, roedd yn cynnwys y rhai nad oeddent wedi cael etholiadau lleol yn gynharach ym mis Mai.

Yn ogystal â hyrwyddo ymwybyddiaeth ymhlith dinasyddion y DU a rhai cymwys y Gymanwlad cyn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2019, gwnaethom ddefnyddio ein sianelau a'n llwyfannau ein hunain i hyrwyddo'r angen i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE gwblhau datganiad UC1 os oeddent am bleidleisio yn y DU.

Roedd hyn yn cynnwys hyrwyddo negeseuon ar ein sianelau cyfryngau cymdeithasol, darparu gwybodaeth am ein gwefan dybleidlaisdi.co.uk, a chynhyrchu  pecyn briffio  i awdurdodau lleol a sefydliadau partner eraill i'w helpu i gynnal eu gwaith ymwybyddiaeth eu hunain.

Cafodd un o'n trydariadau ar 24 Ebrill, yn atgoffa dinasyddion yr UE i gyflwyno eu ffurflenni datganiad, ei ail-drydar dros 1,500 o weithiau a'i hoffi dros 800 o weithiau.

Cafodd y ffurflen UC1 ei hun ei hychwanegu at dudalen 'Beth mae Senedd Ewrop yn ei wneud?' ar ein gwefan Dy Bleidlais Di ar 2 Ebrill.

Dilynwyd hyn gan wybodaeth ychwanegol i ddinasyddion yr UE ynghanol mis Ebrill yn tynnu sylw at yr angen i gwblhau ffurflen ychwanegol. Roedd y cynnwys hwn yn unol â'r hyn a ddarparwyd i ddinasyddion yr UE yn 2014.

Gwnaethom hefyd hyrwyddo'r adnoddau hynny yn rhagweithiol drwy rifyn o'n cylchlythyr y Gofrestr ar 30 Ebrill, drwy ein grŵp Facebook 'Delivering Democracy' gydag awdurdodau lleol (lle y'i gwelwyd gan dros 100 o aelodau), ac yn uniongyrchol gydag amrywiaeth o sefydliadau sy'n berthnasol i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn y DU.

Roedd hyn yn cynnwys cysylltu â 24 o lysgenadaethau Aelod-wladwriaethau.

Roedd Llywodraeth y DU yn gyfrifol am ddylunio a rhoi negeseuon ar y wefan cofrestru i bleidleisio. Roedd hyn yn cynnwys gwybodaeth a negeseuon i ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd am bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2019 yn y DU.

Ar 10 Ebrill lluniodd Gweinidog Swyddfa'r Cabinet y ddeddfwriaeth a wnaeth bennu dyddiad y diwrnod pleidleisio ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop 2019 yn y DU. Ar ôl i'r ddeddfwriaeth honno gael ei gwneud, rhoddodd Swyddfa'r Cabinet y wybodaeth ddiweddaraf ar dudalen lanio'r wefan cofrestru i bleidleisio i gynnwys negeseuon i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd am bleidleisio.

Roedd y ddolen i ‘Find out more about voting in the European Parliament elections if you’re an EU citizen living in the UK’ yn mynd â defnyddwyr i dudalen Senedd Ewrop GOV.UK. Roedd y dudalen hon yn cynnwys eglurhad manylach am sut i gofrestru i bleidleisio, a dolen i dudalen we Dy Bleidlais Di lle y gallai defnyddwyr lawrlwytho'r hyn a ddisgrifiwyd fel yr 'European Parliament voter registration form'.

Deallwn fod Swyddfa'r Cabinet wedi ystyried a fyddai'n bosibl gwella'r broses o we-lywio a datblygu swyddogaeth ychwanegol ar gyfer y wefan cofrestru i bleidleisio, pan ddaeth yn amlwg y byddai'r DU yn cymryd rhan yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.

Roedd hyn yn cynnwys ystyried sut i alluogi dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE, a wnaeth gais i gofrestru i bleidleisio drwy'r wefan, i gael y ffurflen UC1 yn uniongyrchol hefyd.

Fodd bynnag, daeth swyddogion i'r casgliad nad oedd digon o amser i ddatblygu, profi yn addas, a gweithredu'r swyddogaeth hon yn y cyfnod a oedd ar gael.

Ystyriodd Swyddfa'r Cabinet hefyd ychwanegu negeseuon newydd i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE o fewn y daith defnyddwyr i bobl sy'n gwneud cais i gofrestru i bleidleisio ar-lein.

Daeth swyddogion i'r casgliad na fyddai'n bosibl ychwanegu hyn heb ddangos y neges i’r holl ddefnyddwyr ond i ddinasyddion yr UE yr oeddent yn berthnasol – sef tua 10% o gyfanswm yr ymgeiswyr yn ôl yr amcangyfrif.

Mae Swyddfa'r Cabinet wedi nodi bod 235,382 o bobl wedi gweld tudalen we Seneddol Ewropeaidd GOV.UK, a bod 25% ohonynt wedi dod yn uniongyrchol o'r ddolen ar hafan Cofrestru i Bleidleisio.

Gweithgarwch yn ôl Swyddogion Cofrestru Etholiadol

Gofynnom i'r Swyddogion Canlyniadau Rhanbarthol am adborth ar eu profiadau yn ymwneud â chofrestriad a chyfranogiad dinasyddion yr UE. Gofynnom iddynt hefyd am y gweithgarwch a wnaed gan y Swyddogion Cofrestru Etholiadol yn eu rhanbarth etholiadol i ddweud wrth ddinasyddion yr UE beth roedd yn rhaid iddynt ei wneud er mwyn gallu pleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop.

Anfonodd Cymdeithas y Gweinyddwyr Etholiadol arolwg ôl-etholiad hefyd at ei haelodau yn gofyn iddynt nodi beth roeddent wedi ei wneud.

Roedd y rhan fwyaf o'r ymatebion yn cynnwys cyfeiriad at eu hawdurdod lleol yn gweithio'n galed i anfon ffurflenni allan, a chwblhau camau gweithredu dilynol cyn gynted ag yr oedd y digwyddiadau pleidleisio wedi'u cadarnhau, ond soniwyd hefyd fod y broses yn anodd ac yn gyfyngedig oherwydd yr amseriad a'r ddeddfwriaeth sy'n gysylltiedig ag etholwyr yr UE.

Ymhlith yr enghreifftiau o'r hyn a wnaeth Swyddogion Cofrestru Etholiadol mae'r canlynol:

  • anfonwyd e-byst a/neu lythyrau at bob gwladolyn cymwys yn yr UE i ddweud eu bod yn gymwys i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop a bod yn rhaid iddynt gwblhau a dychwelyd ffurflen UC1 os oeddent am bleidleisio yn y DU 
  • e-byst a llythyrau atgoffa dilynol
  • darparu'r holl wybodaeth angenrheidiol, gan gynnwys cyfarwyddiadau clir yn nodi erbyn pryd roedd yn rhaid i ddinasyddion yr UE gwblhau a dychwelyd ffurflen UC2, ar wefannau cynghorau a chyfryngau cymdeithasol cysylltiedig
  • targedu negeseuon mewn ardaloedd lle y gwyddys bod crynoadau uchel o ddinasyddion yr UE

Anfon ffurflenni UC1

Ar ôl yr etholiadau, gwnaethom gysylltu â Swyddogion Cofrestru Etholiadol i ofyn iddynt ddweud wrthym sawl ffurflen UC1 roeddent wedi ei hanfon at ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd eisoes wedi eu cofrestru fel etholwyr llywodraeth leol.

Mae hyn yn awgrymu bod tua 2.4 miliwn o ffurflenni wedi cael eu hanfon.

Fodd bynnag, nid yw'n glir ai ffurflenni a anfonwyd at etholwyr unigryw yw'r rhain i gyd ac mae'n debygol bod y ffigur yn cynnwys rhai nodiadau atgoffa a anfonwyd gan y Swyddog Cofrestru Etholiadol.

Gwnaethom hefyd ofyn pryd yr anfonwyd y ffurflenni at etholwyr ac roedd y mwyafrif o'r Swyddogion Cofrestru Etholiadol yn gallu darparu'r dadansoddiad hwn.

Fodd bynnag, mae'r data a gawsom (gweler y siart isod) yn ymwneud yn gyffredinol â phryd yr anfonodd y Swyddogion Cofrestru Etholiadol y ffurflenni i gael eu hargraffu a'u hanfon wedyn – ac nid pryd y cawsant eu postio'n uniongyrchol at etholwyr.

Mae'r data a gawsom yn awgrymu bod mwy na thri chwarter yr holl ffurflenni wedi cael eu hanfon i'w hargraffu ac yna eu hanfon erbyn 18 Ebrill 2019. Mae hynny o fewn y cyfnod o bythefnos ar ôl i'r Comisiwn e-bostio Swyddogion Cofrestru Etholiadol i'w hatgoffa o'r angen i gysylltu â dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE.

Siart 1: Ffurflenni UC1: Dyddiadau argraffu ac anfon

Mae adborth gan Swyddogion Cofrestru Etholiadol a gweinyddwyr etholiadol yn awgrymu, os oedd ganddynt gyfeiriadau e-bost, bod rhai swyddogion wedi penderfynu anfon copïau o'r ffurflen UC1 drwy e-bost at ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd eisoes wedi'u cynnwys ar y gofrestr llywodraeth leol.

Os cofnodwyd bod yr e-byst hyn heb gael eu dosbarthu, yna gwnaethant anfon ffurflen copi caled at yr etholwyr yn ei gyfeiriad cofrestredig.

Adborth gan Swyddogion Cofrestru Etholiadol ar yr heriau a wynebwyd ganddynt

Ar ôl yr etholiadau, gofynnom i'r gweinyddiaethau etholiadol roi adborth i ni ar eu profiad o gynnal etholiadau Senedd Ewrop, ac i ddweud wrthym am unrhyw heriau roeddent yn eu hwynebu mewn perthynas â dinasyddion yr UE yn penderfynu cofrestru i bleidleisio ac yn pleidleisio.

Cyfeiriodd llawer o'r rhai a ymatebodd i'n harolwg at effaith y cyfnod o ansicrwydd ynghylch p'un a fyddai'r etholiadau yn mynd rhagddynt yn y DU, a'r cadarnhad hwyr y byddent yn cael eu cynnal.

Lle y cynhaliwyd etholiadau lleol hefyd ym mis Mai, dywedodd gweinyddwyr wrthym eu bod dan gryn bwysau ac, mewn rhai achosion, yn methu anfon ffurflenni UC1 at ddinasyddion yr UE mor gynnar ag y byddent wedi dymuno ei wneud neu wedi methu gwneud gwaith dilynol ar y rhai na wnaethant ymateb fel y byddent wedi ei wneud mewn digwyddiadau pleidleisio blaenorol. 

Ymhlith y materion eraill roedd y canlynol:

  • diffyg dealltwriaeth gan ddinasyddion yr UE o'r hyn roedd yn rhaid iddynt ei wneud er mwyn gallu pleidleisio
  • ffurflenni UC1 yn cael eu dychweleyd ar ôl y dyddiad cau neu gyda gwallau  
  • roedd rhai gweinyddwyr yn cael eu beio ar y diwrnod pleidleisio pan sylweddolodd dinasyddion yr UE nad oeddent yn gallu pleidleisio
  • nid oedd y feddalwedd rheoli etholiadol yn gallu llwyr ymdopi â nifer y ffurflenni UC1 na'r gwaith o'u prosesu  

Effaith ar ddinasyddion yr UE

Sawl un o ddinasyddion yr UE oedd wedi'u cynnwys ar y gofrestr?

Ar ôl yr etholiadau, gwnaethom gysylltu â Swyddogion Cofrestru Etholiadol ledled y DU i ofyn iddynt roi gwybodaeth i ni am sawl dinesydd arall o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE oedd wedi eu cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.

Gwnaethom hefyd ofyn am wybodaeth am nifer y dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd wedi cael eu cynnwys yng nghofrestr llywodraeth leol Mai 2019.

Dengys hyn fod tua 450,000 (21%) o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd wedi cael eu cynnwys yng nghofrestr llywodraeth leol Mai 2019 hefyd wedi'u cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU ar 23 Mai 2019.

Roedd y gyfran hon yn amrywio cryn dipyn o un ardal awdurdod lleol i'r llall, er i dri chwarter yr holl Swyddogion Cofrestru Etholiadol a ddychwelodd ddata atom nodi bod rhwng 10% a 30% o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd wedi cael eu cynnwys yng nghofrestr llywodraeth leol mis Mai hefyd wedi eu cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU ar 23 Mai 2019.

Nid yw'n bosibl i ni ganfod sawl un o'r rhai oedd wedi'u cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU fyddai wedi dymuno pleidleisio yn y DU ond nad oeddent yn gallu cyflwyno'r datganiad mewn da bryd cyn y dyddiad cau.

Yn yr un modd, nid yw'n bosibl asesu faint o'r bobl hyn a ddewisodd bleidleisio yn Aelod-wladwriaeth yr UE lle roedd ganddynt ddinasyddiaeth, neu a benderfynodd beidio â phleidleisio yn yr etholiad o gwbl.

Yn gyffredinol, gwnaeth tua 37.2% o'r holl etholwyr cofrestredig bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2019 yn y DU. Y ganran a bleidleisiodd yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU yn 2014 oedd 35.4%.

Cymharu ag etholiadau Senedd Ewrop yn 2014

Canfu ein hamcangyfrifon o gyflawnrwydd cofrestri etholiadol llywodraeth leol fod dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn llai tebygol o gael cofnodion cofrestr etholiadol cyflawn (h.y. o gael eu cynnwys ar y gofrestr yn eu cyfeiriad cyfredol) na dinasyddion y DU.

Ym Mhrydain Fawr, amcangyfrifwyd bod y gyfradd cyflawnrwydd ymhlith dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn 54% ym mis Rhagfyr 2018 (yn debyg i'r 53% a welwyd ym misoedd Chwefror/Mawrth yn 2014). Mae hyn yn cymharu ag 86% ar gyfer dinasyddion y DU a dinasyddion Gwyddelig ym mis Rhagfyr 2018.

Ar ôl etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2019 gofynnom i Swyddogion Cofrestru Etholiadol ddweud wrthym faint o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE oedd wedi cael eu hychwanegu at y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop drwy'r hysbysiadau interim o newid i'r cofrestri (yn yr wythnosau cyn y dyddiad cau ar gyfer cofrestru).

Cawsom ddata yn cwmpasu pump ardal, a ddangosodd fod tua 400,000 o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE wedi eu hychwanegu at y cofrestri cyn etholiadau 2019.

Mae ffigurau o 2014, pan na ddarparodd 29 o Swyddogion Cofrestru Etholiadol ddata i ni, yn dangos bod tua 325,000 o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE wedi cael eu hychwanegu at y cofrestri cyn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2014.

Fodd bynnag, mae ceisio cymharu data 2014 â data 2019 yn anodd oherwydd y lefelau gwahanol o ddiffyg ymateb gan Swyddogion Cofrestru Etholiadol, y cynnydd yn nifer absoliwt y dinasyddion cymwys o'r UE yn y DU rhwng 2014 a 2019, a'r dosbarthiad cynharach o ffurflenni UC1 yn 2014 (a allai fod wedi golygu bod mwy o etholwyr wedi cael eu hychwanegu at y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop yn y cyfnod cyn yr hysbysiadau interim o newid).

Y rhesymau pam nad oedd rhai o ddinasyddion yr UE wedi gallu pleidleisio

Rydym wedi edrych ar dystiolaeth o ystod eang o ffynonellau lle y codwyd pryderon ynghylch y ffaith nad oedd dinasyddion yr UE yn gallu pleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU ym mis Mai 2019. Roedd y ffynonellau hyn yn cynnwys: 

  • 149 o alwadau a wnaed ac e-byst a anfonwyd yn uniongyrchol i linell ymholiadau'r Comisiwn Etholiadol 
  • 618 o gwynion ffurfiol a godwyd yn uniongyrchol gyda'r Comisiwn Etholiadol - gwnaethom edrych ar sampl o'r cwynion hyn a gadarnhaodd eu bod yn cyfateb i'r canfyddiadau o'n ffynonellau data eraill 
  • pryderon a godwyd gan ASau - drwy gwestiynau seneddol a gohebiaeth - cyn ac ar ôl yr etholiadau ynghylch y ffaith nad oedd rhai o ddinasyddion yr UE yn gallu cofrestru i bleidleisio nac yn gallu pleidleisio

Canfuom fod rhai o'r rhesymau pam nad oedd rhai o ddinasyddion yr UE yn gallu pleidleisio yn rhannu yn dri phrif faes.

Mae hefyd yn debygol bod rhai o ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE wedi dewis pleidleisio yn y wlad lle roedd ganddynt ddinasyddiaeth, naill ai am fod hyn yn rhywbeth a wnaed yn flaenorol ganddynt neu am nad oeddent yn credu y byddai'r DU yn cymryd rhan yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.

Fodd bynnag, nid oes data ar gael ar nifer y bobl a ddewisodd yr opsiwn hwn mewn gwirionedd.

Dinasyddion yr UE nad oeddent yn ymwybodol o'r gofyniad o ran datganiad

Y pryder a godwyd amlaf oedd nad oedd rhai o ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn ymwybodol bod angen iddynt gwblhau datganiad ychwanegol er mwyn cael eu cynnwys ar y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop.

Roedd hyn yn cyfrif am dros hanner yr holl ymholiadau a gawsom gan ddinasyddion yr UE a daeth y rhan fwyaf ohonynt oddi wrth aelod o'r teulu a oedd yn holi ar eu rhan. Roedd yn cynnwys pobl:

  • a oedd wedi cwblhau cais i gofrestru i bleidleisio yn llwyddiannus (fel etholwr llywodraeth leol), ond nad oeddent wedi sylweddoli bod angen datganiad pellach er mwyn gallu pleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU
  • a ddywedodd na wnaeth y gydnabyddiaeth, a oedd yn cadarnhau eu bod wedi'u cofrestru i bleidleisio fel etholwyr llywodraeth leol, ddweud wrthynt fod angen datganiad pellach, ac felly eu bod wedi tybio eu bod hefyd wedi'u cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU
  • a gafodd ffurflen datganiad gan eu Swyddog Cofrestru Etholiadol, ond nad oeddent yn deall bod angen iddynt ei chwblhau er mwyn gallu pleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU

Dinasyddion yr UE nad oeddent wedi cyflwyno datganiad mewn pryd

Daeth nifer llai o ymholiadau gan ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd wedi deall y byddai'n rhaid iddynt gwblhau datganiad ar wahân er mwyn cael eu cynnwys ar y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop, ond nad oeddent wedi gallu ei gyflwyno cyn y dyddiad cau, sef 7 Mai 2019. Roedd hyn yn cynnwys pobl:

  • a ddywedodd nad oeddent wedi cael ffurflen datganiad gan eu Swyddog Cofrestru Etholiadol ond eu bod wedi dod i wybod am y gofyniad o ffynhonnell arall; a oedd wedi lawrlwytho, cwblhau a chyflwyno'r ffurflen drwy'r post, ond wedi canfod nad oedd y Swyddog Cofrestru Etholiadol wedi ei derbyn cyn y dyddiad cau
  • a ddywedodd nad oeddent wedi cael ffurflen datganiad gan eu Swyddog Cofrestru Etholiadol ond eu bod wedi dod i wybod am hynny drwy gysylltu â'u Swyddog Cofrestru Etholiadol ynghylch materion eraill ond roedd yn rhy hwyr i allu cyflwyno'r datganiad
  • a oedd wedi cael ffurflen datganiad gan eu Swyddog Cofrestru Etholiadol, ond nad oeddent wedi cael digon o amser i'w chwblhau a'i hanfon at y Swyddog Cofrestru Etholiadol drwy'r post cyn y dyddiad cau

Dinasyddion yr UE a gyflwynodd ddatganiad mewn pryd ond a oedd yn dal wedi methu pleidleisio

Gwnaeth tua un rhan o chwech o'r ymholiadau, bron pob un a dderbyniwyd yn uniongyrchol gan ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE, dynnu sylw at y ffaith eu bod wedi gallu cwblhau a chyflwyno datganiad cyn y dyddiad cau, sef 7 Mai 2019, ond eu bod yn dal wedi methu pleidleisio. Roedd hyn yn cynnwys pobl:

  • a oedd wedi cwblhau a chyflwyno'r ffurflen datganiad drwy e-bost neu drwy ddefnyddio'r gwasanaeth ar-lein, ond a ddywedodd nad oedd y Swyddog Cofrestru Etholiadol yn fodlon derbyn cyflwyniad yn y ffordd honno
  • a oedd yn credu eu bod wedi cwblhau a chyflwyno'r ffurflen datganiad drwy'r post cyn y dyddiad cau, ond a ddywedodd fod y Swyddog Cofrestru Etholiadol wedi honni nad oedd wedi derbyn y ffurflen erbyn y dyddiad cau
  • a oedd yn credu eu bod wedi cwblhau a chyflwyno'r ffurflen datganiad drwy'r post cyn y dyddiad cau, ond a ddywedodd na chawsant eu cynnwys ar y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop ar y diwrnod pleidleisio oherwydd gwall clercol gan y Swyddog Cofrestru Etholiadol.

Etholiadau Senedd Ewrop 2019: cronoleg o'r digwyddiadau
Dyddiad Digwyddiad
Gorffennaf 2014 Rydym yn cyhoeddi adroddiad ar weinyddu etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2014 yn y DU. Mae'r adroddiad yn tynnu sylw at yr angen i symleiddio'r broses gofrestru ar gyfer dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE mewn pryd ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop yn 2019
Tachwedd 2014

Mae Pwyllgor Diwygio Gwleidyddol a Chyfansoddiadol Tŷ'r Cyffredin yn cyhoeddi Pedwerydd Adroddiad y Sesiwn 2014-15, Ymgysylltu â phleidleiswyr yn y DU.

Mae'n argymell y dylem gynnal ymgyrch benodol wedi ei hanelu at ddinasyddion y Gymanwlad a dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE sy'n byw yn y DU ar gymhwysedd a sut i gofrestru i bleidleisio.

Mae hefyd yn argymell y dylem gyflwyno'n gynt y cynigion i symleiddio'r broses o sicrhau bod dinasyddion yr UE sy'n byw yn y DU yn cofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn brydlon, fel y gellir gwneud newidiadau cyn yr etholiadau nesaf yn 2019.
Rhagfyr 2014 Mae ein staff yn mynychu cyfarfod cychwynnol â swyddogion Swyddfa'r Cabinet ar broses gofrestru ar gyfer dinasyddion yr UE ynghyd ag aelodau o grwpiau cynrychioliadol eraill.
Ionawr 2015

Mae Llywodraeth y DU yn ymateb i gais y Comisiwn Ewropeaidd am wybodaeth am sut y mae'n bwriadu datrys yr anawsterau o ran cofrestru etholiadol a wynebir gan rai o ddinasyddion yr UE sy'n byw yn y DU yn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2014. 

Deallwn fod Llywodraeth y DU wedi hysbysu'r Comisiwn Ewropeaidd ei bod yn bwriadu datrys y problemau hyn drwy ddeddfwriaeth neu ymarfer, gyda'r nod o sicrhau bod ateb ar waith cyn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.
Chwefror 2015

Mae Llywodraeth y DU yn cyhoeddi ymateb i adroddiad y Pwyllgor Gwleidyddol a Chyfansoddiadol ar Ymgysylltu â Phleidleiswyr yn y DU, gan gadarnhau bod Swyddfa'r Cabinet yn bwriadu cynnal trafodaethau pellach â ni a rhanddeiliaid etholiadol eraill ar y broses gofrestru er mwyn i ddinasyddion yr UE ystyried ffyrdd o symleiddio'r broses ar gyfer dinasyddion yr UE sy'n byw yn y DU i gofrestru i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop ac etholiadau lleol.
7 Mai 2015 Etholiad cyffredinol Senedd y DU: y diwrnod pleidleisio.
23 Mehefin 2016 Refferendwm yr Undeb Ewropeaidd: y diwrnod pleidleisio.
16 Mawrth 2017 Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Hysbysu am Ymadael ) yn derbyn Cydsyniad Brenhinol. 
29 Mawrth 2017

Llywodraeth y DU yn hysbysu bod y DU yn ymadael â'r UE o dan Erthygl 50 o'r Cytuniad ar yr Undeb Ewropeaidd.

Y dyddiad ymadael diofyn â'r UE o dan Erthygl 50 wedi ei nodi fel 29 Mawrth 2019, cyn yr etholiadau Senedd Ewrop nesaf a drefnwyd ym mis Mai 2019.
8 Mehefin 2017 Etholiad cyffredinol Senedd y DU: y diwrnod pleidleisio.
13 Gorffennaf 2017

Mae Llywodraeth y DU yn cyflwyno Bil (Hysbysu am Ymadael) yr Undeb Ewropeaidd.

Mae hyn yn cynnwys o'r 'diwrnod ymadael' ddiddymu deddfwriaeth sy'n llywodraethu cyfranogiad y DU yn etholiadau Senedd Ewrop (h.y. Deddf Etholiadau Senedd Ewrop 2002 a Deddf Senedd Ewrop (Cynrychiolaeth) 2003).

Mae'r Bil hefyd yn cynnwys pwerau dirprwyedig sy'n galluogi darpariaethau perthnasol eraill i gael eu diddymu drwy is-ddeddfwriaeth.
27 Mawrth 2018 Cawn gadarnhad bod ein cynnig cyllidebol ar gyfer 2018-19 wedi cael ei gymeradwyo gan Bwyllgor y Llefarydd, gan gynnwys cyllid wrth gefn ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop posibl ym mis Mai 2019.
14 Mai 2018

Mae Gweinidog y Cyfansoddiad, Chloe Smith AS, yn cadarnhau wrth ymateb i Gwestiwn Seneddol ysgrifenedig na fydd y DU yn cymryd rhan yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.

Noda'r Gweinidog nad yw Llywodraeth y DU felly yn bwriadu gwneud Gorchymyn yn pennu dyddiad y bleidlais ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop yn 2019; ni fydd ychwaith yn ymgymryd â'r paratoadau arferol ar gyfer Cyfnewid Gwybodaeth rhwng y DU ac Aelod-wladwriaethau o ran dinasyddion yr UE (gan gynnwys dinasyddion y DU) sy'n byw mewn Aelod-wladwriaeth arall.

Cadarnha'r Gweinidog hefyd fod Llywodraeth y DU wedi ysgrifennu at Swyddog Canlyniadau pob awdurdod lleol i'w hysbysu am y ffaith bod etholiad Senedd Ewrop 2019 wedi ei ganslo yn y DU.
31 Mai 2018 Mae Gweinidog y Cyfansoddiad, Chloe Smith AS, yn ysgrifennu at Syr John Holmes, Cadeirydd y Comisiwn Etholiadol, yn mynegi safbwynt Llywodraeth y DU na fyddai'n ddarbodus i arian gael ei wario wrth baratoi ar gyfer etholiadau y mae'r Llywodraeth yn nodi'n glir na chânt eu cynnal.
26 Mehefin 2018

Mae Bil yr Undeb Ewropeaidd (Hysbysu am Ymadael) yn derbyn Cydsyniad Brenhinol.  Mae Atodlen 9 yn darparu ar gyfer diddymu'r ddwy brif Ddeddf sy'n llywodraethu'r modd y cynhelir etholiadau Senedd Ewrop: Deddf Etholiadau Senedd Ewrop 2002 a Deddf Senedd Ewrop (Cynrychiolaeth) 2003.

Fodd bynnag, dim ond ar y 'diwrnod ymadael' y byddai'r darpariaethau diddymu hyn yn dechrau, a nodir wedyn fel 29 Mawrth 2019.
3 Rhagfyr 2018

Gwneir Rheoliadau Etholiadau Senedd Ewrop Etc. (Darpariaethau Diddymu, Dirymu, Diwygio ac Arbed) (Y Deyrnas Unedig a Gibraltar) (Ymadael â'r UE) 2018.

Mae'r Rheoliadau'n darparu ar gyfer diddymu neu ddirymu'r holl ddarpariaethau nas cynhwysir yn Neddf 2002 a Deddf 2003 mewn perthynas ag etholfraint a chofrestriad etholwyr mewn perthynas ag etholiadau Senedd Ewrop yn y DU a Gibraltar ac mewn perthynas â chynnal a gweinyddu'r etholiadau hynny, gan gynnwys darpariaethau mewn perthynas â gwariant etholiadau yn y DU a Gibraltar.

Byddent yn dod i rym ar y 'diwrnod ymadael'.
15 Ionawr 2019 Tŷ'r Cyffredin yn pleidleisio yn erbyn Cytundeb Ymadael Llywodraeth y DU yn y 'bleidlais ystyrlon' gyntaf.
23 Ionawr 2019 Cyfnod a reoleiddir ar gyfer pleidiau gwleidyddol ac ymgyrchwyr nad ydynt yn bleidiau yn dechrau.
11 Mawrth 2019 Telegynhadledd wythnosol gyntaf y Bwrdd Cynghori ar Gydlynu Etholiadol.
12 Mawrth 2019 Tŷ'r Cyffredin yn pleidleisio yn erbyn Cytundeb Ymadael Llywodraeth y DU yn yr 'ail bleidlais ystyrlon'.
28 Mawrth 2019 Cawn gadarnhad bod y cynnig cyllidebol ar gyfer 2019-20 wedi cael ei gymeradwyo gan Bwyllgor y Llefarydd, gan gynnwys cyllid wrth gefn ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop posibl ym mis Mai 2019.
21 Mawrth 2019

Mae'r Cyngor Ewropeaidd yn cytuno ar estyniad i Erthygl 50, sy'n golygu na fydd Brexit yn digwydd mwyach ar 29 Mawrth 2019. Bydd yr estyniad yn para tan 22 Mai 2019, ar yr amod bod y Cytundeb Ymadael yn cael ei gymeradwyo yr wythnos ganlynol.

Os na fydd hyn yn digwydd, bydd y Cyngor Ewropeaidd yn cytuno ar estyniad tan 12 Ebrill 2019 ac yn disgwyl i'r DU nodi ffordd ymlaen cyn y dyddiad hwn i'w ystyried gan y Cyngor Ewropeaidd.
29 Mawrth 2019

Tŷ'r Cyffredin yn pleidleisio yn erbyn Cytundeb Ymadael Llywodraeth y DU yn y drydedd 'bleidlais ystyrlon'.

Ysgrifennodd ein Prif Weithredwr, Bob Posner, at Weinidog y Cabinet, David Lidington yn tynnu sylw at yr ansicrwydd parhaus ynghylch p'un a gaiff etholiadau Senedd Ewrop eu cynnal yn y DU ac at yr angen i roi sicrwydd i Swyddogion Canlyniadau y cânt eu had-dalu am unrhyw wariant rhesymol ar baratoadau wrth gefn.
1 Ebrill 2019 Gweinidog y Cabinet David Lidington yn ysgrifennu at Swyddogion Canlyniadau: ‘Cabinet Office is therefore confirming that Returning Officers will be reimbursed in the usual way for any expenditure on activity that is necessarily undertaken, at this stage and in the coming weeks, to prepare for the possibility of European Parliamentary elections on Thursday 23 May 2019’.
4 Ebrill 2019 Rydym yn argymell bod Swyddogion Cofrestru Etholiadol yn anfon ffurflenni datganiad UC1 at ddinasyddion yr UE.
8 Ebrill 2019 Gorchymyn Etholiadau Senedd Ewrop (Diwrnod Penodedig y Bleidlais) 2019 wedi ei wneud a'i roi ger bron (daeth i rym ar 10 Ebrill 2019).
10 Ebrill 2019

Mae'r DU ac EU27 yn cytuno ar estyniad pellach i Erthygl 50 tan 31 Hydref 2019, gyda'r posibilrwydd o adael yn gynt os cadarnheir y Cytundeb Ymadael gan y ddwy ochr cyn y dyddiad hwn.

Noda'r casgliadau ‘If the UK is still a Member of the EU on 23-26 May 2019 and if it has not ratified the Withdrawal Agreement by 22 May 2019, it must hold the elections to the European Parliament in accordance with Union law. If the United Kingdom fails to live up to this obligation, the withdrawal will take place on 1 June 2019’. 
12 Ebrill 2019 Dyddiad cau ar gyfer derbyn ceisiadau cofrestru etholiadol ar gyfer etholiadau cynghorau lleol a maerol ar 2 Mai (hanner nos).
2 Mai 2019 Etholiadau cynghorau lleol a maerol (Lloegr a Gogledd Iwerddon): y diwrnod pleidleisio.
6 Mai 2019 Penwythnos gŵyl y banc ledled y DU.
7 Mai 2019

Gweinidog y Cabinet, David Lidington, yn cadarnhau y bydd y DU yn cymryd rhan yn etholiadau Senedd Ewrop ar 23 Mai.

Dyddiad cau ar gyfer derbyn ceisiadau cofrestru etholiadol ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop (hanner nos).

Dyddiad cau ar gyfer derbyn ffurflenni datganiad UC1 (hanner nos).
8 Mai 2019 Gweinidog y Cabinet, David Lidington, yn cadarnhau nad yw'n bosibl mwyach i'r Senedd ddeddfu i ganslo etholiadau Senedd Ewrop.
23 Mai 2019 Etholiadau Senedd Ewrop 2019 (Y DU a Gogledd Iwerddon): y diwrnod pleidleisio.

 

Yn 1992, estynnodd Cytuniad Maastricht yr hawl i bleidleisio a sefyll fel ymgeisydd yn Senedd Ewrop ac etholiadau llywodraeth leol ym mhob un o Aelod-wladwriaethau'r UE i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill a oedd yn preswylio yno.

Roedd gan ddinasyddion Cyprus a Malta eisoes yr hawl i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU yn rhinwedd eu statws fel dinasyddion y Gymanwlad.

Nododd cyfarwyddeb Cyngor Ewrop y trefniadau manwl ar gyfer arfer yr hawl i bleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop: dylai dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE orfod cwblhau'r un broses â dinasyddion cenedlaethol ym mhob gwlad i gofrestru i bleidleisio, ond byddai'n rhaid iddynt hefyd gyflwyno datganiad ychwanegol yn nodi mai dim ond yn yr Aelod-wladwriaeth lle roeddent yn byw y byddent yn arfer eu hawl i bleidleisio.

Gwnaeth Senedd y DU ddeddfu wedyn ar gyfer y gofyniad hwn o ran datganiad, a fyddai ond yn ddilys am 12 mis ar ôl ei gyflwyno.

Newidiadau i ddeddfwriaeth cyn 2014

Yn 2001, cymeradwyodd Senedd y DU newidiadau i'r broses datgan ar gyfer dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill i'w cynnwys ar y gofrestr ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop yn y DU, i adlewyrchu'r broses o gyflwyno cofrestriad etholiadol parhaus.

O dan y system newydd, gallai dinasyddion cymwys wneud cais i gofrestru ar unrhyw adeg o'r flwyddyn a byddent yn cael eu hychwanegu at y gofrestr drwy ddiweddariadau a fyddai'n cael eu cyhoeddi ar ddechrau pob mis.

Roedd hyn yn golygu bod dyddiad cau bellach ar gyfer ceisiadau cofrestru cyn unrhyw etholiad sef 12 diwrnod gwaith cyn y diwrnod pleidleisio. Byddai'r un dyddiad cau yn gymwys i ddatganiadau gan ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE cyn etholiadau Senedd Ewrop.

Yn 2013, cymeradwyodd Senedd y DU newidiadau i'r gofynion a'r broses ar gyfer cofrestru i bleidleisio ym Mhrydain Fawr, i symud i system o gofrestru etholiadol unigol. Mae'r system hon eisoes wedi ei chyflwyno yng Ngogledd Iwerddon, ers 2003.

O fis Mehefin 2014 yng Nghymru a Lloegr, Medi 2014 yn yr Alban, a Mehefin 2018 yng Ngogledd Iwerddon, gallai dinasyddion hefyd wneud cais i gofrestru i bleidleisio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein. Roedd hyn yn cynnwys dinasyddion Aelod-wladwriaethau'r UE sy'n gwneud cais i gofrestru i bleidleisio mewn etholiadau llywodraeth leol.

Ni newidiodd y Senedd y gofynion ar gyfer ceisiadau a datganiadau gan ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE i'w cynnwys ar y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop yn dilyn cyflwyno cofrestriad etholiadol unigol neu gofrestriad ar-lein.

Ni chafodd y gwasanaeth ar-lein ei ffurfweddu er mwyn galluogi dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill i gyflwyno'r cais a'r datganiad ychwanegol yr oedd eu hangen er mwyn cael eu cynnwys ar y gofrestr o etholwyr Senedd Ewrop.

Etholiadau Senedd Ewrop 2014

Yn ein hadroddiad etholiadol statudol a gyhoeddwyd ym mis Gorffennaf 2014, gwnaethom dynnu sylw at y ffaith bod rhai dinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd yn byw yn y DU wedi wynebu problemau yn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2014.

Canfuwyd nad oedd nifer sylweddol o ddinasyddion o Aelod-wladwriaethau eraill yr UE a oedd yn preswylio ac wedi eu cofrestru i bleidleisio yn y DU ac a oedd am bleidleisio yn y DU yn etholiadau Senedd Ewrop ym mis Mai 2014 yn gallu gwneud hynny. Roedd hyn am nad oeddent wedi cwblhau'r datganiad angenrheidiol yn llwyddiannus.

Gwnaethom ddweud y byddem yn gweithio gyda Llywodraeth y DU, Swyddogion Cofrestru Etholiadol a sefydliadau sy'n cynrychioli dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn y DU i nodi'r hyn y gellid ei wneud i symleiddio'r system a chwalu rhwystrau gweinyddol diangen, fel na fyddai'r broblem hon yn effeithio ar etholwyr yn etholiadau Senedd Ewrop yn 2019.

Yn arbennig, dywedom y byddem yn ystyried a ellid newid deddfwriaeth er mwyn sicrhau, yn y dyfodol, na fyddai angen i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE, gwblhau mwy nag un ffurflen gofrestru etholiadol i allu pleidleisio yn etholiadau Senedd Ewrop yn y DU.

Dywedom y byddem yn gwneud argymhellion i Lywodraeth y DU mewn da bryd i allu cyflwyno unrhyw newidiadau i ddeddfwriaeth cyn etholiadau Senedd Ewrop 2019.

Yn ystod hydref 2014 gwnaethom lwyddo i ddechrau cynnal trafodaethau cynhyrchiol gyda grwpiau cynrychioliadol megis grŵp ymgyrchu'r New Europeans. Nod y trafodaethau hyn oedd dadansoddi'r problemau gyda'r cofrestriad etholiadol i ddinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE sy'n byw yn y DU, ac i ddechrau'r broses o nodi cynigion am newidiadau i'r broses ar gyfer etholiadau Senedd Ewrop yn y dyfodol.

Yn ystod y trafodaethau hyn nodwyd y byddai angen i gyfraith etholiadol y DU newid er mwyn gwneud y gwelliannau angenrheidiol. Roedd hyn yn golygu y byddai angen i Lywodraeth y DU ddatblygu a chyflwyno deddfwriaeth newydd.

Ym mis Rhagfyr 2014, aeth ein staff i gyfarfod cychwynnol gyda swyddogion Swyddfa'r Cabinet i drafod opsiynau ar gyfer datrys y mater hwn, ynghyd ag aelodau o grwpiau sy'n cynrychioli dinasyddion Aelod-wladwriaethau eraill yr UE sy'n byw yn y DU.

Nododd Llywodraeth y DU ym mis Chwefror 2015 ei bod yn bwriadu cynnal trafodaethau pellach gyda'r Comisiwn a rhanddeiliaid eraill ar y broses gofrestru ar gyfer dinasyddion yr UE, ond ni chynhaliwyd unrhyw drafodaethau o'r fath.

Yn dilyn etholiad cyffredinol Senedd y DU ym mis Mehefin 2015, cyflwynodd y Llywodraeth ddeddfwriaeth i gynnal refferendwm ar aelodaeth y DU o'r UE.

Yn dilyn canlyniad refferendwm Mehefin 2016, cyhoeddodd Llywodraeth y DU hysbysiad o fwriad y DU i ymadael â'r UE o dan Erthygl 50 o'r Cytuniad ar yr Undeb Ewropeaidd, gyda dyddiad gadael diofyn, sef 29 Mawrth 2019. Pwysleisiodd Llywodraeth y DU na fyddai angen i'r DU gymryd rhan yn etholiadau Senedd Ewrop 2019.