Crynodeb

Nodwch, rydym yn dangos gwybodaeth sydd yn berthnasol i Gymru yn unig.

Croeso i'ch Pleidlais - Systemau Pleidleisio: Cyntaf i'r Felin - Cymru

Dysga am y system bleidleisio y cyntaf i’r felin a sut mae’n cael ei defnyddio i ethol aelodau o Senedd y DU a chynghorwyr lleol yn y rhan fwyaf o ardaloedd yng Nghymru.

Beth yw ‘Cyntaf i'r Felin’ beth bynnag?

Fideo gan bobl ifanc yn y Blwch Democratiaeth, ein partner llais ieuenctid dros Gymru, 2023.

Ewch i wefan y Blwch Democratiaeth.

Cyntaf i'r Felin Cymru

Mae ASau yn cael eu hethol i Dŷ’r Cyffredin gan ddefnyddio system o’r enw Cyntaf i’r Felin.

Ar eich papur pleidleisio, fe welwch restr o enwau a phleidiau gwleidyddol – dyma eich ymgeiswyr. Bydd gofyn i chi farcio ‘X’ wrth ymyl un dewis.  

Mae'r ymgeisydd gyda'r nifer fwyaf o bleidleisiau yn cael ei ethol ac yn dod yn Aelod Seneddol i chi.

Mae 650 o etholaethau ar draws y DU felly mae yna 650 o ASau. 

Fel arfer mae ASau yn cael eu hethol bob pum mlynedd ond gall isetholiadau ddigwydd unrhyw bryd. 

Bydd y rhan fwyaf o ymgeiswyr yn sefyll dros blaid wleidyddol. Gelwir ymgeiswyr nad ydynt yn gysylltiedig â phlaid yn ymgeiswyr annibynnol. 

Y blaid wleidyddol gyda’r nifer fwyaf o ASau wedi’u hethol ar draws y DU gyfan sy’n ennill yr etholiad ac yn dod yn Llywodraeth y DU. Maent yn cael eu hadnabod fel y blaid fwyafrifol, sy'n golygu mai nhw sydd â'r nifer fwyaf o ASau. 

Cofiwch, nid ydych yn pleidleisio dros y Prif Weinidog. Yn hytrach, mae aelodau o bob plaid wleidyddol yn ethol eu harweinydd eu hunain. Os yw eu plaid yn ennill y mwyafrif, bydd eu harweinydd yn dod yn Brif Weinidog. 

Y Prif Weinidog sy’n dewis pwy sy’n cymryd uwch swyddi eraill yn Llywodraeth y DU, megis Canghellor y Trysorlys, yr

Ysgrifennydd Gwladol a’r Ysgrifennydd Tramor.

Dysgwch fwy am ganlyniadau etholiad cyffredinol diwethaf Senedd y DU