Amcan: Ymgyrchu gwleidyddol tryloyw a chyllid gwleidyddol

Rhan hanfodol o'r broses ddemocrataidd yw sicrhau bod ymgyrchwyr yn gallu cyfleu eu negeseuon i bleidleiswyr. Rhaid i ymgyrchwyr, gan gynnwys pleidiau, allu cyfathrebu â'r pleidleiswyr i esbonio eu safbwyntiau a'u polisïau, fel bod gan bleidleiswyr y wybodaeth angenrheidiol pan fyddant yn pleidleisio. Mae'n bwysig bod pleidleiswyr yn clywed gan amrywiaeth eang o ymgyrchwyr.

Rhaid i ymgyrchwyr allu ymgyrchu heb wynebu rhwystrau gwirioneddol na chanfyddedig diangen, wrth i ni barhau i sicrhau bod cyllid gwleidyddol yn dryloyw. Rydym yn gweithio i wella tryloywder ymgyrchu gwleidyddol, ac i helpu pleidiau ac ymgyrchwyr i gydymffurfio â'r gyfraith, drwy wneud y canlynol:

• sicrhau y gall ymgyrchwyr gael gafael ar gymorth i ddeall y gyfraith yn y ffordd ac ar yr adeg sy'n gweithio orau iddynt
• sicrhau y caiff cyfreithiau cyllid gwleidyddol eu gorfodi'n deg, gan weithio gyda gwasanaethau cyhoeddus a rheoleiddwyr eraill i gefnogi eu gwaith mewn meysydd y tu hwnt i'n cylch gorchwyl cyfreithiol 
• cyhoeddi data cyllid gwleidyddol cyflawn a chywir
• helpu ymgyrchwyr a seneddau i ddeall y ffordd y mae dulliau ymgyrchu'n effeithio'n uniongyrchol ar hyder pleidleiswyr mewn etholiadau.

• Cyn etholiadau Mai 2022, cynhaliodd y Comisiynydd ei ymgyrch tryloywder digidol, gan annog pleidleiswyr i feddwl yn feirniadol am y wybodaeth ymgyrchu y maent yn ei gweld. 
• Canfu ein harolygiadau ymgeiswyr a gynhaliwyd yn dilyn etholiadau Mai 2022 fod mwy na 40% o ymgeiswyr ledled y DU wedi cael eu bygylu neu eu cam-drin yn ystod yr ymgyrch. O ganlyniad, mae'r Comisiwn wedi cymryd camau i gynnull rhanddeiliaid perthnasol er mwyn trafod ffyrdd o wella eu profiad, yn ogystal â rhoi arweiniad a chyngor i ymgeiswyr ar sut i ddiogelu eu hunain. 
• O ganlyniad i'r Ddeddf Etholiadau, gwnaethom ddiweddaru ein canllawiau i adlewyrchu cyfreithiau cyllid gwleidyddol newydd ar gyfer pleidiau ac ymgyrchwyr er mwyn eu helpu i gydymffurfio â nhw. Gwnaethom weithio gydag ymgyrchwyr i lunio cod ymarfer newydd ar gyfer gwariant ymgyrchwyr nad ydynt yn bleidiau. Gwnaethom ymgynghori ar y cod a'i gyflwyno i Weinidogion yn unol â'r gyfraith. Gwnaethom hefyd ymgynghori ar ganllawiau ar yr argraffnodau digidol newydd i gefnogi newidiadau i'r gyfraith yn y maes hwn.  
• Gwnaethom gynnal gweminarau ar gyfer pleidiau, ymgeiswyr, asiantiaid ac eraill yn etholiadau Mai 2022 er mwyn esbonio'r gyfraith, a gwnaethom yr un peth eto ar gyfer etholiadau mis Mai 2023. Gwnaethom gynnal cyngorfeydd rhithwir a oedd yn galluogi ymgeiswyr ac asiantiaid i drafod materion penodol yn ymwneud â gwariant a chyfreithiau rhoi ag un o'n cynghorwyr arbenigol. Gwnaethom hefyd gynnig cyngorfeydd rhithwir pellach cyn y terfyn amser ar gyfer adrodd, er mwyn rhoi cymorth ymarferol a pharhaus mewn perthynas â ffurflenni gwariant. 
• Rhoesom gyngor a chanllawiau wedi'u targedu i'r amrywiaeth lawn o bleidiau ac ymgyrchwyr. Gwnaethom wella hygyrchedd a defnyddioldeb ein canllawiau drwy gynyddu gweithgarwch ymgynghori â phleidiau ac ymgyrchwyr wrth eu llunio. Drwy hyn, gwnaethom wella ein sylfaen dystiolaeth o ran y ffordd y caiff y gyfraith ei chymhwyso yn ymarferol, er mwyn llywio adnoddau ar gydymffurfiaeth yn y dyfodol. 
• Gwnaethom gryfhau ein gwasanaeth cynghori ar gyfreithiau cyllid gwleidyddol drwy recriwtio cynghorwyr ychwanegol. 
• Gwnaethom lansio menter newydd sy'n rhoi cymorth wedi'i dargedu i bleidiau sydd newydd eu cofrestru, sy'n debygol o fod yn llai cyfarwydd â'r gyfraith a'u rhwymedigaethau a'u cyfrifoldebau. 
• Er mwyn sicrhau bod ein Polisi Gorfodi mor glir â phosibl, aethom ati i wneud newidiadau iddo ac i ymgynghori â phleidiau ac ymgyrchwyr. Mae'r Polisi yn nodi sut rydym yn ymdrin ag ymchwiliadau rheoleiddio a sancsiynau. 
• Canfu ein harolwg olrhain blynyddol o farn y cyhoedd fod hyder yn nhryloywder cyllid gwleidyddol yn dirywio. Rydym yn parhau i argymell ffyrdd o wella rheolaethau ar y system er mwyn gwella hyder, gan gynnwys drwy ymgysylltu â'r Llywodraeth a seneddwyr, a thrwy'r cyfryngau cenedlaethol.

Pennir terfynau amser gwahanol ar gyfer cyflwyno datganiadau blynyddol o gyfrifon i'r Comisiwn ar gyfer pleidiau sydd ag incwm a gwariant islaw £250,000 a'r rhai sydd ag incwm a gwariant uwchlaw £250,000. Yn sgil y cyfyngiadau ar adnoddau mewnol, penderfynwyd yn 2022 y dylid cyfuno'r broses o gyhoeddi'r ddwy gyfran. Roedd hyn yn golygu oedi cyn cyhoeddi nifer mawr o ddatganiadau tan ar ôl y terfyn amser ar gyfer cyflwyno adroddiadau ar gyfer y pleidiau mwy. Cyhoeddwyd 100% o ddatganiadau ar y dyddiad cyhoeddi y cytunwyd arno.

• Yn dilyn ymgynghoriad, daw Polisi Gorfodi diwygiedig y Comisiwn i rym ar ôl etholiadau Mai 2023 a bydd yn parhau i gael ei ddefnyddio fel sail i'r penderfyniadau a wnawn ynghylch gorfodi. 
• Byddwn yn monitro newidiadau sy'n deillio o'r mesurau ar gyfer pleidiau ac ymgyrchwyr yn y Ddeddf Etholiadau a roddwyd ar waith yn ystod 2022-23 ac, yn unol â phroses seneddol, yn cyhoeddi cod ymarfer ar gyfer ymgyrchwyr nad ydynt yn bleidiau a chanllawiau ar yr argraffnod digidol newydd er mwyn helpu ein cymuned a reoleiddir i ddeall y newidiadau. 
• Bydd y Comisiwn yn parhau i fonitro bygythiadau a risgiau gwleidyddol i'r system etholiadol, gan gynnwys uniondeb y cyfreithiau cyllid gwleidyddol. Byddwn yn parhau i eirioli dros welliannau i reolaethau ar roddion i bleidiau gwleidyddol er mwyn atal bygythiad ymyrraeth o dramor, ac yn monitro deddfwriaeth berthnasol, fel effeithiau posibl y Bil Diogelwch Cenedlaethol. 
• Mewn ymateb i adborth, rydym yn treialu pwyntiau cyswllt dynodedig ar gyfer pleidiau mwy, neu'r rheini sydd am gysylltu â ni'n aml i gael cyngor er mwyn helpu i gefnogi cydymffurfiaeth ymhellach. 
• Byddwn yn parhau i fonitro themâu ymholiadau a gafwyd er mwyn llywio a llunio ein canllawiau rheoleiddio, gan wella ein sylfaen dystiolaeth o ran sut y caiff y gyfraith ei chymhwyso yn ymarferol a helpu i sicrhau bod ein canllawiau mor glir a defnyddiol â phosibl. 
• Ar y cyd â'r heddlu, byddwn yn cymryd camau cymesur i sicrhau cydymffurfiaeth â'r gyfundrefn argraffnodau digidol pan gaiff ei chyflwyno. Bydd y Comisiwn hefyd yn parhau i weithio gyda heddluoedd ledled y DU i fynd i'r afael ag achosion o fygylu ac aflonyddu ymgeiswyr.