Cymorth gyda phleidleisio i bleidleiswyr anabl

Drwy nodi a deall y rhwystrau ffisegol, seicolegol a'r rhwystrau o ran gwybodaeth y gall pobl eu hwynebu wrth bleidleisio, byddwch mewn sefyllfa well i wneud trefniadau priodol i helpu i'w cefnogi.  

Ymysg rhai o'r rhwystrau a'r heriau a wynebir gan bobl anabl mae'r canlynol:

• Nid ydynt yn cael gwybodaeth hygyrch am y broses bleidleisio 
• Nid yw cyfarwyddiadau ysgrifenedig ar gael mewn Cymraeg neu Saesneg clir, neu fformat hawdd ei ddeall
• Diffyg gwybodaeth am gymdeithion i helpu â phleidleisio
• Diffyg gwybodaeth am y profiad o bleidleisio mewn gorsaf bleidleisio sy'n achosi pryder am bethau fel:
  • teithio i'r orsaf bleidleisio, yn enwedig os yw am y tro cyntaf
  • gallu dod o hyd i'r orsaf bleidleisio a chael mynediad iddi
  • gwybod beth fydd yn digwydd yno
  • gwybod beth yw'r broses ar gyfer pleidleisio 
  • y posibilrwydd y bydd llawer o bobl yno ar yr un pryd
  • y posibilrwydd y bydd llawer o sŵn
  • teimlo bod rhaid rhuthro i wneud penderfyniadau yn gyflym
  • ciwio
• Nid yw'r adeilad/yr orsaf bleidleisio yn hygyrch. Er enghraifft, os oes grisiau neu os nad yw'r cynllun y tu mewn yn addas i bobl sy'n defnyddio cadeiriau olwyn
• Nid oes cyfarwyddiadau wedi'u darparu mewn fformat sy'n hygyrch i helpu pobl anabl sydd â:
  • Nam ar y golwg neu ddallineb
  • Nam ar y clyw neu golled clyw
  • Dyslecsia
  • Anawsterau dysgu
  • Nam gwybyddol
• Nid oes gan staff gorsafoedd pleidleisio y sgiliau, yr hyfforddiant na'r profiad i gyfathrebu'n effeithiol
• Nid oes cymorth na chymhorthion ategol yn hygyrch nac ar gael yn rhwydd i helpu pleidleiswyr i bleidleisio'n annibynnol ac yn gyfrinachol 
• Nid oes seddi na threfniadau eraill ar gael i gefnogi'r rheini na allant sefyll mewn ciw.
• Nid oes gan staff gorsafoedd pleidleisio y sgiliau, yr hyfforddiant na'r profiad i gefnogi pleidleiswyr sy'n niwrowahanol ac sydd ag anableddau cudd i bleidleisio'n annibynnol ac yn gyfrinachol. 

Rhwystrau ychwanegol i bobl ddall a phobl rhannol ddall

Ymarfer gweledol – drwy roi croes mewn lleoliad penodol ar ddarn o bapur – yw'r dull o bleidleisio i bob pwrpas. Oherwydd hyn, mae pobl ddall a phobl rhannol ddall yn wynebu rhwystrau ychwanegol nad yw pobl eraill nad oes ganddynt golled golwg yn eu hwynebu:

• Gall prinder cyfarpar ychwanegol neu ddigon o olau ei gwneud hi'n anodd neu'n amhosibl i bobl ddall neu bobl rhannol ddall wneud y canlynol:
  • Darllen yr enwau ar y papur pleidleisio
  • Gwneud marc mewn lleoliad penodol ar y papur pleidleisio
  • Dilysu eu pleidlais yn annibynnol ar ôl gwneud eu marc ar y papur pleidleisio
• Nid yw staff gorsafoedd pleidleisio'n ymwybodol y gall pobl ddall a phobl rhannol ddall wynebu rhwystrau wrth wneud eu ffordd o amgylch amgylchedd yr orsaf bleidleisio
• Nid oes gan staff gorsafoedd pleidleisio y sgiliau, yr hyfforddiant na'r profiad i gefnogi pleidleiswyr sydd â cholled golwg i bleidleisio'n annibynnol ac yn gyfrinachol. Er enghraifft os ydynt yn anghyfarwydd â chyfarpar pleidleisio hygyrch
• Nid yw gorsafoedd pleidleisio'n cynnwys y cyfarpar neu nid yw staff gorsafoedd pleidleisio'n ymwybodol o'r cyfarpar a all gefnogi pobl ddall a phobl rhannol ddall - er enghraifft, y copi llaw o'r fersiwn print bras o'r papur pleidleisio a'r ddyfais bleidleisio gyffyrddadwy gywir  
• Nid yw staff gorsafoedd pleidleisio yn ddigon ymwybodol o golled golwg ac nid ydynt yn gwybod sut i ryngweithio'n briodol â rhywun sydd â cholled golwg