Ymgyrchwyr nad ydynt yn bleidiau: Etholiadau cyffredinol Senedd y DU

Beth yw ymgyrchydd nad yw'n blaid?

Mae rhai unigolion a sefydliadau nad ydynt yn bleidiau gwleidyddol cofrestredig yn ymgyrchu o blaid neu yn erbyn pleidiau gwleidyddol neu ymgeiswyr neu ar faterion yn ymwneud ag etholiadau, heb sefyll fel ymgeiswyr eu hunain. 

Yn y gyfraith etholiadol, mae’r unigolion a’r sefydliadau hyn yn cael eu diffinio fel trydydd partïon. Mae’r Comisiwn yn eu galw’n ymgyrchwyr di-blaid. 

Mae yna gyfreithiau y mae’n rhaid i ymgyrchwyr di-blaid eu dilyn ar wariant ymgyrchu, rhoddion, ac adroddiadau.

Mae llawer o unigolion a sefydliadau yn ymgyrchu yn y cyfnod cyn etholiadau ac yn bodloni’r diffiniad o ymgyrchydd di-blaid ond nid ydyn nhw’n dod o dan y drefn reoleiddio.
 

Y ddau fath o ymgyrch gan rai nad ydynt yn bleidiau

Mae dau fath o ymgyrch gan rai nad ydynt yn bleidiau, sef:

Ymgyrchoedd lleol Ymgyrchoedd cyffredinol 

Ymgyrchoedd o blaid neu yn erbyn:

  • un neu fwy o ymgeiswyr
  • mewn etholaeth, ward neu ardal etholiadol arall benodol 1

Ymgyrchoedd o blaid neu yn erbyn:

  • un neu fwy o bleidiau gwleidyddol
  • pleidiau neu ymgeiswyr sy'n cefnogi neu ddim yn cefnogi polisïau penodol
  • categorïau eraill o ymgeiswyr 2

Ymgyrchoedd lleol 

Yn etholiadau cyffredinol Senedd y DU, caiff ymgyrchoedd lleol eu cwmpasu gan Ddeddf Cynrychiolaeth y Bobl 1983. O dan y gyfraith, mae terfyn gwariant yn berthnasol i ymgyrchoedd lleol. Y terfyn hwn yw £700 ar ymgyrchu o blaid neu yn erbyn un ymgeisydd neu fwy mewn etholaeth3 . Mae terfynau gwariant gwahanol ar ymgyrchoedd lleol ym mhob math o etholiad.

Nid yw'r Comisiwn Etholiadol yn rheoleiddio ymgyrchu lleol ac nid yw'r canllawiau hyn yn ymdrin â'r rheoliadau ynglŷn ag ymgyrchu lleol yn fanwl.

Darllenwch ein canllawiau i ymgyrchwyr lleol i gael rhagor o wybodaeth am yr ymgyrchoedd hyn.

Dylai cwynion am dorri'r cyfreithiau sy'n gymwys i ymgyrchoedd lleol gael eu gwneud i'r heddlu.

Ymgyrchoedd cyffredinol 

Caiff y cyfreithiau ar gyfer ymgyrchoedd cyffredinol eu nodi o dan Ddeddf Pleidiau Gwleidyddol, Etholiadau a Refferenda 2000 (PPERA). Caiff yr ymgyrchoedd hyn eu rheoleiddio gan y Comisiwn Etholiadol.

Os ydych yn ymgyrchu o blaid neu yn erbyn pleidiau gwleidyddol neu gategorïau o ymgeiswyr, efallai y bydd angen i chi gofrestru â ni a dilyn y cyfreithiau ar wariant ar ymgyrchu, rhoddion ac adrodd.

Nodir y rhain yn y canllawiau hyn.
 

Diweddarwyd ddiwethaf: 12 Rhagfyr 2023