Canllawiau i Swyddogion Canlyniadau (Gweithredol) ar weinyddu etholiad Senedd y DU ym Mhrydain Fawr

Pwy ddylai cael pleidlais bost?

Mae’n rhaid i chi anfon pleidlais bost at:

• unrhyw etholwr sy’n ymddangos ar y rhestr o bleidleiswyr post ar gyfer yr etholiad
• unrhyw ddirprwy sy’n ymddangos ar y rhestr o bleidleiswyr post ar gyfer yr etholiad  

Amseriad anfon y pleidleisiau post

Mae’n rhaid anfon pleidleisiau post cyn gynted ag y bo'n ymarferol.1   

Dylech roi trefniadau ar waith i sicrhau bod yr etholwyr yn derbyn eu papurau pleidleisio drwy’r post cyn gynted â phosibl ac yn blaenoriaethu unrhyw bleidleisiau post y mae angen iddynt efallai gael eu hanfon tramor er mwyn macsimeiddio’r amser sydd gan bleidleiswyr post i dderbyn, cwblhau a dychwelyd eu pleidlais bost.

Etholwr presennol gyda threfniadau pleidleisio drwy'r post presennol

Unwaith y bydd y dyddiad cau ar gyfer tynnu ymgeiswyr yn ôl wedi mynd heibio, dylid anfon papurau pleidleisio drwy'r post at etholwyr presennol sydd eisoes wedi gwneud cais llwyddiannus am bleidlais bost.

Etholwyr presennol sy'n gwneud ceisiadau post newydd

Dylech gysylltu â'r Swyddog Cofrestru Etholiadol (lle nad chi yw'r Swyddog Cofrestru Etholiadol eisoes) i sicrhau eich bod yn cael yr wybodaeth am unrhyw etholwyr sy'n gwneud cais yn ddiweddarach am bleidlais bost erbyn y dyddiad cau perthnasol ar gyfer pleidlais absennol. Lle bo’r ymgeisydd wedi gwneud cais am bleidlais absennol erbyn y dyddiad cau perthnasol ar gyfer pleidlais absennol, mae’r cais am bleidlais absennol yn gofyn am ddilysu hunaniaeth a lle na ellir dilysu hunaniaeth yn erbyn cofnodion yr Adran Gwaith a Phensiynau, mae gan y Swyddog Cofrestru Etholiadol hyd at a chan gynnwys y diwrnod pleidleisio i dderbyn y dystiolaeth ofynnol neu’r ardystiad angenrheidiol gan yr ymgeisydd a gwneud penderfyniad. Gan na ellir caniatáu pleidlais absennol nes bod y cais am bleidlais absennol wedi’i benderfynu’n gadarnhaol, dylech felly hefyd gysylltu â’r Swyddog Cofrestru Etholiadol (lle nad chi yw’r Swyddog Cofrestru Etholiadol eisoes) i gynllunio sut y byddwch yn cydlynu’r penderfyniad a’r broses o gyhoeddi pecynnau post ar gyfer etholiad ar ôl hynny.

Etholwyr newydd wnaeth geisiadau am bleidlais bost ochr yn ochr â’u cais cofrestru

Rhaid i'r Swyddog Cofrestru Etholiadol gyhoeddi dau hysbysiad newid etholiad interim cyn cyhoeddi'r hysbysiad newid etholiad terfynol ar y pumed diwrnod gwaith cyn yr etholiad.2  Dylech hefyd gysylltu â'r Swyddog Cofrestru Etholiadol (lle nad chi yw'r Swyddog Cofrestru Etholiadol eisoes) i gynllunio sut y byddwch yn cydlynu penderfynu ar y pecynnau post ar gyfer etholiad a'u hanfon wedyn.

Dylech ymgysylltu’n agos â’r Swyddog Cofrestru Etholiadol (pan nad chi yw’r Swyddog Cofrestru Etholiadol hefyd) i:

• i gynllunio sut byddwch yn cydlynu sut y caiff ceisiadau eu pennu a phecynnau pleidleisiau post dilynol eu hanfon
• monitro nifer y ceisiadau nad ydynt yn cael eu paru â'r Adran Gwaith a Phensiynau ar y Porth Swyddogion Cofrestru Etholiadol yn y cyfnod cyn y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau am bleidlais bost
• cytuno ar negeseuon i egluro, hyd nes y ceir tystiolaeth i ddilysu hunaniaeth ymgeisydd, na ellir cynhyrchu eu pecyn pleidlais bost a allai olygu efallai na fyddant yn gallu derbyn, cwblhau a dychwelyd eu pleidlais bost erbyn y diwrnod pleidleisio
• cytuno, os cyn y dyddiad cau ar gyfer penodi dirprwy, y cysylltir â’r etholwr i egluro y gallai pleidlais drwy ddirprwy fod yn opsiwn arall ond y bydd angen dilysu hunaniaeth yr ymgeisydd o hyd.

Bydd angen i chi hefyd ystyried unrhyw drefniadau penodol y mae angen i chi eu rhoi ar waith i:

• rheoli cynhyrchu pecynnau pleidleisio drwy'r post ychwanegol yn agos at y diwrnod pleidleisio
• rheoli dosbarthu neu gasglu pleidleisiau post ychwanegol yn agos at y diwrnod pleidleisio
• cefnogi etholwyr i ddychwelyd eu pleidleisiau post wedi'u cwblhau erbyn 10pm ar y diwrnod pleidleisio

Dylech gofrestru’n rheolaidd gyda’ch Swyddog Cofrestru Etholiadol i olrhain nifer y ceisiadau yn y cyfnod cyn y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau am bleidlais bost nad ydynt yn paru â'r Adran Gwaith a Phensiynau, fel eich bod yn barod i’r niferoedd posibl o becynnau pleidleisio drwy’r post gael eu cynhyrchu ar fyr rybudd. – p'un a yw hynny'n digwydd yn fewnol neu'n allanol. 

Os bydd deunydd ysgrifennu pleidleisio drwy'r post yn cael ei gynhyrchu a phleidleisiau post yn cael eu hanfon yn fewnol, sicrhewch eich bod yn archebu digon o becynnau post gwag i'ch galluogi i ddosbarthu pecynnau ar fyr rybudd yn y cyfnod cyn y diwrnod pleidleisio.

Os caiff deunydd ysgrifennu pleidleisio drwy'r post ei gynhyrchu ar gontract allanol, bydd angen i chi fod yn fodlon y bydd y gwaith o gynhyrchu'r deunydd ysgrifennu pleidleisio drwy'r post, gan gynnwys sicrhau ansawdd y broses yn ogystal â'r dosbarthu, yn cael ei wneud o fewn amserlen a fydd yn caniatáu i bleidleisiwr post dderbyn, cwblhau a dychwelyd eu pleidlais bost cyn diwedd y cyfnod pleidleisio. Os nad ydych yn fodlon y gellir gwneud hyn, dylech ystyried ymarferoldeb cynhyrchu pecynnau pleidleisio drwy'r post yn fewnol.

Mae rhagor o wybodaeth yn ein canllawiau ar Anfon pecynnau pleidleisio drwy'r post dilynol.

O ystyried y gall y gwaith o brosesu ceisiadau am bleidlais bost a chyhoeddi pecynnau pleidleisio drwy'r post gymryd mwy o amser oherwydd y gofyniad i ddilysu hunaniaeth yr etholwr, efallai y bydd angen anfon negeseuon penodol at etholwyr sy'n gwneud cais yn agos at y dyddiad cau i egluro efallai na fyddant yn derbyn eu pleidlais bost mewn pryd ar gyfer yr etholiad. Os yw hyn cyn y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau am ddirprwy, gallai hyn gynnwys negeseuon i helpu etholwyr i ystyried a allai pleidlais ddirprwy dros dro fod yn fwy addas ar gyfer eu hamgylchiadau lle mae risg na fyddant yn derbyn eu pleidlais bost mewn pryd i’w chwblhau, er enghraifft, os ydynt yn mynd i ffwrdd ar wyliau.