Canllawiau i Swyddogion Canlyniadau (Gweithredol) ar weinyddu etholiad Senedd y DU ym Mhrydain Fawr

Fel rhan o'ch broses gynllunio, bydd angen i chi nodi nifer y sesiynau agor pleidleisiau post y credwch y bydd eu hangen arnoch a phryd y dylid eu cynnal, a gwneud trefniadau ar eu cyfer yn ôl yr angen.

Bydd nifer y sesiynau agor pleidleisiau post y bydd eu hangen arnoch yn dibynnu i raddau helaeth ar gyfanswm nifer y pleidleiswyr post sydd gennych a'ch amcangyfrif o nifer y pleidleiswyr post. I gael rhagor o ystyriaethau gweler ein canllawiau ar gynllunio ar gyfer cyflawni prosesau allweddol.

Dylid cynnal eich sesiwn agor gyntaf o fewn ychydig ddyddiau i'ch derbyniad cyntaf. Hyd yn oed os nad ydych wedi derbyn nifer uchel o bleidleisiau post a ddychwelwyd erbyn hynny, dylech barhau i gynnal sesiwn bryd hynny a manteisio ar y cyfle i brofi eich offer ac asesu eich llifoedd gwaith o dan amodau real.

Ar ôl y sesiwn gyntaf hon dylech fesur a yw eich amcangyfrif o nifer y sesiynau agor pleidleisiau post sydd eu hangen yn ddigonol neu a fydd angen i chi ei adolygu.

Nid oes dim yn atal agor pleidleisiau post ar ddydd Sadwrn, dydd Sul neu ŵyl banc, ac efallai yr hoffech ystyried gwneud hynny, yn enwedig os yw’n amlwg y bydd angen sesiynau agor pleidleisiau post ychwanegol arnoch.

Rhaid i chi roi o leiaf 48 awr o rybudd, yn ysgrifenedig, i bob ymgeisydd o amser a lleoliad pob sesiwn agor ac o uchafswm nifer yr asiantiaid pleidleisio drwy’r post y gellir eu penodi i fod yn bresennol pan agorir pleidleisiau post.1

Dylech hefyd gynllunio ar gyfer pryd y byddwch yn agor y pecynnau o bleidleisiau post a wrthodwyd a ddanfonwyd atoch â llaw mewn gorsaf bleidleisio neu swyddfa'r cyngor. Er nad oes gan ymgeiswyr ac asiantiaid hawl i wrthwynebu pleidlais bost a wrthodwyd i chi mewn gorsaf bleidleisio neu swyddfa'r cyngor, bydd agor cyn gynted ag y bo'n ymarferol yn sicrhau bod y cofnod o bleidleisiau post a wrthodwyd pan gawsant eu cyflwyno mor gyfredol â phosib.

Pwy all fynychu sesiwn agor pleidleisiau post?

Mae gan y bobl ganlynol hawl i fod yn bresennol pan agorir pleidleisiau post:2

• chi a'ch staff
• ymgeiswyr
• asiantiaid etholiad (neu is-asiant ar eu rhan, neu unrhyw berson a benodwyd gan ymgeisydd i fod yn bresennol yn lle'r asiant etholiadol)
• asiantiaid pleidleisio drwy'r post
• cynrychiolwyr y Comisiwn
• arsylwyr achrededig

Dylai'r broses agor pleidleisiau post fod yn dryloyw a dylai pawb sydd â hawl i fod yn bresennol allu gweld y broses gyfan yn glir. Gallech ddosbarthu copïau o'ch cynllun trefn i gynorthwyo'r rhai sy'n bresennol i ddilyn yr hyn sy'n digwydd, ble a phryd.

Dylech roi gwybodaeth i unrhyw un sy'n mynychu'r sesiwn agor pleidleisiau post am y prosesau yr ydych am eu dilyn. Gall hyn fod yn esboniad llafar neu drwy ddarparu nodiadau canllaw ysgrifenedig.

Dylech hysbysu ymgeiswyr, asiantiaid etholiad ac asiantiaid pleidleisio drwy'r post am y broses i'w dilyn os ydynt yn dymuno gwrthwynebu i ddatganiad pleidleisio drwy'r post gael ei wrthod. Ceir rhagor o wybodaeth am y broses ar gyfer rheoli hyn yn ein canllaw: gwirio dynodwyr personol.
 
Rhaid i bawb sy'n mynychu sesiwn agor pleidleisiau post, gan gynnwys eich staff sy'n gweithio yn y sesiwn:

• gael copi o'r gofynion cyfrinachedd, sydd ar gael yn Saesneg ac yn ddwyieithog yn y Gymraeg a'r Saesneg3
• cynnal cyfrinachedd pleidleisio4

Rhaid i chi gymryd y rhagofalon priodol i atal unrhyw berson rhag gweld y pleidleisiau a wnaed ar y papurau pleidleisio. Drwy gydol y sesiynau agor rhaid i chi gadw'r papurau pleidleisio wyneb i lawr. Efallai y bydd adegau pan fydd blaen papur pleidleisio yn dod yn weladwy. Mae’n drosedd i unrhyw un:

• ceisio canfod yr ymgeisydd y rhoddir unrhyw bleidlais iddo ar unrhyw bapur pleidleisio penodol
• cyfleu unrhyw wybodaeth o’r fath a gafwyd yn yr achosion hynny

Offer ar gyfer pleidleisiau post 

Dylech ystyried pa offer arall y bydd ei angen arnoch wrth agor pleidleisiau post, a sicrhau ei fod yn ei le ac yn cael ei brofi ymlaen llaw. Dylai hyn gynnwys:

• sganwyr
• ceblau estyn
• argraffydd
• taflunydd a sgrin
• gliniadur
• pad a stamp wedi'i wrthod
• deunydd ysgrifennu amrywiol