Cynnal cofrestru etholiadol - Cymru

Cynnal y gofrestr

Y gofrestr etholiadol

Fel ERO mae'n ddyletswydd arnoch i gynnal:

• cofrestr etholwyr seneddol
• cofrestr etholwyr llywodraeth leol1  

Mae'r cofrestrau hyn yn cynnwys manylion y rheiny sydd wedi'u cofrestru i bleidleisio a dylid eu cyfuno cyn belled ag y bo'n ymarferol. Dylid cymryd unrhyw gyfeiriad at 'y gofrestr' yn ein canllaw fel cyfeiriad at y cofrestrau cyfun oni nodir yn wahanol.

Mae'r etholfraint ar gyfer etholiadau Senedd Cymru wedi'i hestyn i gynnwys pobl ifanc 16 a 17 oed. Maent yn gymwys i bleidleisio yn etholiadau Senedd Cymru a gynhelir ar neu ar ôl 5 Ebrill 2021.2 Mae hyn yn golygu y bydd y gofrestr llywodraeth leol yn cynnwys pobl ifanc 16 a 17 oed fel etholwyr llawn. Hefyd, mae hawl gan bobl 15 oed a rhai sy'n 14 oed gael eu cynnwys ar y gofrestr llywodraeth leol fel 'cyrhaeddwyr'. Cyrhaeddwr yw rhywun sy'n 16 oed ymhen y deuddeg mis sy'n dilyn y 1af o Ragfyr ar ôl y 'dyddiad perthnasol'. 

Bydd angen i'r gofrestr gyfun egluro'r dyddiad y bydd y rhai sydd o dan 18 oed yn troi'n 18 oed er mwyn dangos yn glir eu cymhwysedd i bleidleisio mewn gwahanol etholiadau.

Rhaid peidio â chynnwys unrhyw wybodaeth am y rhai dan 16 oed ar unrhyw fersiwn o'r gofrestr a gyhoeddir neu sydd ar gael fel arall, ac eithrio mewn amgylchiadau cyfyngedig iawn.  Am wybodaeth bellach, gweler ein canllawiau ar fynediad a chyflenwad y gofrestr.

Mae'r etholfraint ar gyfer etholiadau Senedd Cymru hefyd wedi'i estyn i gynnwys gwladolion tramor cymwys. Maent yn gymwys i bleidleisio yn etholiadau Senedd Cymru a gynhelir ar neu ar ôl 5 Ebrill 2021.3
 
Rhaid i gofnod unrhyw berson yn y cofrestrau cyfun sydd wedi'i gofrestru fel etholwr llywodraeth leol yn rhinwedd ei fod yn ddinesydd tramor cymwys nodi hynny.

Y gofrestr olygedig

Rhaid i chi hefyd gynhyrchu fersiwn olygedig (neu 'agored') o'r gofrestr.4 Yn y canllawiau hyn rydym yn defnyddio'r term 'cofrestr olygedig', gan mai dyma'r term technegol a ddefnyddir yn y ddeddfwriaeth. Defnyddir 'cofrestr agored' i ddisgrifio'r gofrestr olygedig  aelodau'r cyhoedd i'w gwneud hi'n haws deall pwrpas y gofrestr hon a sut mae'n cael ei defnyddio. Pan soniwn am y gofrestr olygedig yn y cyd-destun hwn, byddwn yn cyfeirio at y gofrestr olygedig fel y 'gofrestr agored'.

Dim ond enwau a chyfeiriadau'r rheiny ar y gofrestr lawn sydd heb ddewis i'w manylion beidio ag ymddangos ar y gofrestr olygedig sydd ar y gofrestr olygedig.

Mae unigolion o dan 16 oed yn cael eu heithrio o'r gofrestr olygedig yn awtomatig.

Cofnodion pleidleisio absennol

Yn ychwanegol at gynnal y gofrestr, mae hefyd arnoch ddyletswydd i brosesu ceisiadau am bleidleisiau absennol, cynnal y cofnod pleidleisiau absennol a chynhyrchu'r rhestrau o bleidleiswyr absennol ar gyfer etholiad.5  Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn ein canllawiau ar bleidleisio absennol.