Canllawiau i Swyddogion Canlyniadau (Gweithredol) ar weinyddu etholiad Senedd y DU ym Mhrydain Fawr

Mae’n rhaid i chi roi i bob Swyddog Llywyddu rhan briodol o'r gofrestr etholiadol ar gyfer eu gorsaf bleidleisio a'r rhestrau pleidleisio absennol priodol. 

Dylid hyfforddi staff gorsafoedd pleidleisio ar y marcwyr etholfraint amrywiol a fydd yn ymddangos ar y gofrestr.1  Mae angen iddynt fod yn ymwybodol o bwysigrwydd diogelwch manylion personol pleidleiswyr ar y gofrestr etholiadol a rhestrau pleidleisio absennol.

Gellir argraffu cofrestrau gorsafoedd pleidleisio unwaith y bydd yr hysbysiad o newid etholiad terfynol wedi'i gyhoeddi, bum niwrnod gwaith cyn y diwrnod pleidleisio. Fodd bynnag, dylech sicrhau bod pob cofrestr gorsafoedd pleidleisio argraffedig:

• yn cael eu gwirio i sicrhau eu bod yn gyflawn
• yn adlewyrchu unrhyw ychwanegiadau neu ddileadau diweddar i'r gofrestryn cynnwys y marcwyr etholfraint priodol

Nid oes dyddiad cau deddfwriaethol ar gyfer penderfynu ar geisiadau pleidleisio absennol. Fodd bynnag, os oes angen y bleidlais absennol ar gyfer etholiad sydd i ddod, dylech gysylltu â'r Swyddog Cofrestru Etholiadol (lle nad chi yw'r Swyddog Cofrestru Etholiadol eisoes) i sefydlu'r pwynt ymarferol diweddaraf ar gyfer penderfynu ar geisiadau am bleidlais absennol a'r broses ar gyfer diweddaru cofrestrau gorsafoedd pleidleisio a rhestrau pleidleisio absennol a chyfathrebu diweddariadau i staff gorsafoedd pleidleisio fel y gallwch sicrhau bod cofrestrau gorsafoedd pleidleisio a'r rhestrau pleidleisio absennol yn gywir.

Unwaith y bydd y cofrestrau wedi’u hargraffu dylech gyfarwyddo eich Swyddogion Llywyddu i wirio:

• eu bod wedi cael y gofrestr gywir ar gyfer eu gorsaf bleidleisio
• bod y gofrestr yn cynnwys y nifer disgwyliedig o etholwyr a ddyrennir i'w gorsaf bleidleisio

Newidiadau i’r gofrestr 

Dylai fod gennych weithdrefnau ar waith i ymdrin ag unrhyw ddiwygiadau angenrheidiol a wneir cyn y diwrnod pleidleisio neu ar y diwrnod pleidleisio ei hun. Dylai'r gweithdrefnau hyn gynnwys eich dull:

• diwygio cofrestrau gorsafoedd pleidleisio a rhestrau dirprwyon ar ôl iddynt gael eu hargraffu, o ganlyniad i benderfynu ar geisiadau am bleidlais absennol, gwallau clerc, neu ganiatáu ceisiadau dirprwy brys 
• ar gyfer cyfleu’r wybodaeth berthnasol i Swyddogion Llywyddu, y gellir gwneud hynny ar lafar neu’n ysgrifenedig

Ceir rhagor o wybodaeth am wallau clerc yn ein canllawiau i Swyddogion Cofrestru Etholiadol yng Nghymru, Lloegr a'r Alban.

Os bydd rhywun yn gwneud cwyn i staff gorsaf bleidleisio sy'n awgrymu y dylai fod ar y gofrestr etholiadol, rhaid i'r Swyddog Llywyddu hysbysu'r Swyddog Cofrestru Etholiadol cyn gynted ag sy'n ymarferol. Er mwyn i hyn weithio'n effeithiol, bydd angen i chi sicrhau bod systemau cyfathrebu addas ar waith gennych rhwng Swyddogion Llywyddu a'r Swyddog Cofrestru Etholiadol.

I gael rhagor o wybodaeth am hyfforddi staff, gweler ein canllawiau ar hyfforddi swyddogion llywyddu, clercod pleidleisio ac arolygwyr gorsafoedd pleidleisio.