Cynnal cofrestru etholiadol - Cymru

Ni chaniateir i'r Adran Gwaith a Phensiynau ddosbarthu rhifau Yswiriant Gwladol at ddibenion cofrestru i bleidleisio, ac ni chewch ofyn i ymgeiswyr nad oes ganddynt rif Yswiriant Gwladol wneud cais am un.

Gofynnir i ymgeiswyr nad ydynt yn rhoi rhif Yswiriant Gwladol esbonio pam nad ydynt yn ei roi, a dylech fod yn fodlon ar y rheswm a roddir.

Yr eithriad i hyn yw nad oes angen i ymgeiswyr sydd o dan 16 oed roi rhif Yswiriant Gwladol nac esbonio pam nad ydynt yn ei roi.1  

Dylech fod yn fodlon ar y rheswm a roddir dros beidio â rhoi rhif Yswiriant Gwladol.

Nid oes rhestr bendant o'r unigolion hynny y dylai fod ganddynt rifau Yswiriant Gwladol. Felly, nid oes modd rhoi rhestr bendant o resymau boddhaol pam na ellir rhoi rhif Yswiriant Gwladol.

• Ymhlith y rhesymau a all gael eu rhoi i chi mae'r canlynol: 
• ni chafodd un erioed ei ddosbarthu i'r ymgeisydd
• mae'r ymgeisydd yn gwrthod ei roi 
• ni all yr ymgeisydd ddod o hyd i'w rif Yswiriant Gwladol

Gallech gael rhesymau eraill dros beidio â rhoi rhif Yswiriant Gwladol. Dylech asesu dilysrwydd y rheswm a roddir fesul achos unigol, gan gofio'r canllawiau a roddir yn y ddogfen hon.

Os bydd yr ymgeisydd yn datgan ar ei ffurflen gais nad oes rhif Yswiriant Gwladol erioed wedi cael ei ddosbarthu iddo, ac nad oes gennych dystiolaeth sy'n gwrth-ddweud yr honiad, dylech gyfeirio'r ymgeisydd at y broses eithriadau.  Ni chaniateir i'r Adran Gwaith a Phensiynau ddosbarthu rhifau Yswiriant Gwladol at ddibenion cofrestru i bleidleisio, ac ni chewch ofyn i ymgeiswyr nad oes ganddynt rif Yswiriant Gwladol wneud cais am un.

Os bydd ymgeisydd yn datgan ar y ffurflen gais ei fod yn gwrthod rhoi ei rif Yswiriant Gwladol, bydd gennych ryddid i benderfynu a ddylid gwrthod y cais neu gyfeirio'r ymgeisydd2 at y broses eithriadau. Mae'n ofynnol i'r ymgeisydd  roi ei rif Yswiriant Gwladol, a gellir ei atgoffa am hyn.

Os bydd yr ymgeisydd yn datgan ar y ffurflen gais ei fod wedi colli neu anghofio ei rif Yswiriant Gwladol, dylech naill ai ofyn i'r ymgeisydd ddod o hyd i'w rif Yswiriant Gwladol neu gyfeirio'r ymgeisydd at y broses eithriadau.

Er y bydd y rhan fwyaf o ohebiaeth bapur gan CThEM a'r Adran Gwaith a Phensiynau yn cynnwys rhif Yswiriant Gwladol ymgeisydd, nid oes rhestr bendant o'r mannau lle y gall ymgeisydd ddod o hyd iddo. 

Isod ceir rhestr o fannau y mae'r ymgeisydd fwyaf tebygol o ddod o hyd i'w rif Yswiriant Gwladol, yn dibynnu ar ei amgylchiadau:

Ar gyfer pobl dros 16 oed nad ydynt yn gweithio eto

• Llythyr cofrestru gan CThEM yn dweud wrthynt beth yw eu rhif Yswiriant Gwladol (efallai mai gan eu rhieni y bydd hwn)

Ar gyfer pobl gyflogedig

• Slipiau cyflog gan eu cyflogwr
• P60 (datganiad diwedd blwyddyn o gyflog a threth gan eu cyflogwr)
• P2 (hysbysiad cod treth gan CThEM)
• P45 (gan eu cyflogwr pan wnaethant adael swydd)
• P11D (gan eu cyflogwr os ydynt yn cael unrhyw fuddiannau mewn nwyddau)
• P800 (gan CThEM os ydynt wedi talu gormod neu rhy ychydig o dreth ar ddiwedd y flwyddyn)
• Hysbysiad i gyflwyno Ffurflen Dreth (SA316) neu Ffurflen Dreth (os ydynt yn Hunanasesu)

Pobl hunangyflogedig

• Hysbysiad i gyflwyno Ffurflen Dreth (SA316) neu Ffurflen Dreth
• Datganiad o Gyfrifon

Pobl sydd wedi ymddeol

• y llythyr y bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau yn ei anfon ym mis Chwefror neu Fawrth bob blwyddyn yn dweud wrthych faint fydd eich pensiwn

Arall

• Cerdyn rhif Yswiriant Gwladol plastig (rhoddwyd y gorau i ddosbarthu'r rhain yn 2011)

Gallech gael rhesymau eraill dros beidio â rhoi rhif Yswiriant Gwladol. Dylech asesu dilysrwydd y rheswm a roddir fesul achos unigol, gan gofio'r canllawiau hyn.