Cynnal cofrestru etholiadol - Cymru

Gall dinesydd o’r Undeb Ewropeaidd gofrestru i bleidleisio?

Mae dinasyddion o aelod-wladwriaethau’r undeb Ewropeaidd yn gymwys i gofrestru i bleidleisio mewn etholiadau llywodraeth leol a etholiadau Senedd, cyn belled eu bod yn bodloni’r gofynion o ran oedran a phreswylio a’u bod ddim mewn sefyllfa lle na allant bleidleisio’n gyfreithiol.

Mae dinasyddion Gweriniaeth Iwerddon, Cyprus a Malta yn gymwys i gofrestru i bleidleisio ym mhob etholiad a gynhelir yn y DU.
 

*Mae dinasyddion Gweriniaeth Iwerddon, Cyprus a Malta yn gymwys i gofrestru i bleidleisio ym mhob etholiad a gynhelir yn y DU.

Etholfraint ar gyfer etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu

Bu i Rheoliadau Cynrychiolaeth y Bobl (Diwygio Etholfraint ac Adolygu Cymhwysedd) 2023 diweddaru’r etholfraint ar gyfer etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu a daeth i rym ar 7 Mai 2024. 

Mae hyn yn golygu, er mwyn bod yn gymwys i bleidleisio mewn etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu, mae'n ofynnol i ddinesydd yr UE fod:

• yn ddinesydd cymwys yr UE 
• yn ddinesydd yr UE sydd â hawliau a gedwir

Dinasyddion cymwys yr UE 

Mae person yn ddinesydd cymwys yr UE os ydynt:1    

• yn ddinesydd gwlad y mae gan y DU gytundeb Hawliau Pleidleisio ac Ymgeisyddiaeth (VCR) dwyochrog â hi 
• yn preswylio yn y DU gydag unrhyw fath o ganiatâd i aros, neu nad oes angen caniatâd o’r fath arnynt.

Ar hyn o bryd mae gan y DU gytundebau dwyochrog â’r gwledydd canlynol:

• Denmarc
• Lwcsembwrg
• Gwlad Pwyl
• Portiwgal
• Sbaen

Yn y canllawiau hyn rydym yn cyfeirio at y gwledydd hyn fel yr UE5. 

Mae dinasyddion gwledydd yr UE sydd â chytundebau pleidleisio cilyddol sy’n stopio bod yn gymwys yn cadw eu hawliau pleidleisio ar gyfer etholiadau CHTh. Byddai eu hawliau i bleidleisio mewn etholiadau CHTh ond yn cael eu heffeithio petai eu gwlad hefyd wedi’i thynnu oddi ar y rhestr o wledydd yn Atodlen 6A o Ddeddf Cynrychiolaeth y Bobl 1983, drwy ddeddfwriaeth yn Senedd y DU.

Dinasyddion yr UE sydd â hawliau a gedwir 

Mae person yn ddinesydd yr UE gyda hawliau a gedwir os ydynt:  

• yn ddinesydd gwlad nad oes gan y DU gytundeb Hawliau Pleidleisio ac Ymgeisyddiaeth (VCR) â hi 
• wedi bod yn preswylio’n gyfreithiol yn y DU ers cyn i’r DU adael yr UE ar 31/12/2020 (Dyddiad Cwblhau’r Cyfnod Gweithredu – IPCD)

Aelod-wladwriaethau’r Undeb Ewropeaidd nad oes ganddynt gytundeb Hawliau Pleidleisio ac Ymgeisyddiaeth dwyochrog â’r DU ar hyn o bryd ac nad ydynt yn wledydd y Gymanwlad (nac Iwerddon) yw:
 

Yn y canllawiau hyn rydym yn cyfeirio at y gwledydd hyn fel yr UE19.
 

Penderfynu cymhwysedd etholwr gyda statws preswylydd sedyflog yr UE

Ar yr amod bod statws preswylydd sefydlog yr UE wedi’i roi i’r unigolyn yn ei rinwedd ei hun ac nid ar y sail ei fod yn aelod o’r teulu sy’n ymuno, mae grant statws preswylydd sefydlog yr UE yn ddigon i gadarnhau bod person yn bodloni’r gofynion preswylio, ni waeth pryd y rhoddwyd statws preswylydd sefydlog yr UE iddo.

Mae hyn oherwydd y gellir cymryd statws preswylydd sefydlog personol yr UE fel tystiolaeth bod unigolyn wedi bod yn preswylio yn y DU am gyfnod parhaus ers o leiaf Dyddiad Cwblhau’r Cyfnod Gweithredu, ni waeth pryd y’i rhoddwyd.

Mae cael statws preswylydd sefydlog yr UE yn ei gwneud yn ofynnol i’r unigolyn fod wedi bod yn breswylydd cyfreithiol cyn Dyddiad Cwblhau’r Cyfnod Gweithredu.

Mae hyn yn cynnwys unrhyw unigolyn sydd â statws preswylydd sefydlog neu statws preswylydd cyn-sefydlog personol – y gellir cymryd y naill neu’r llall fel tystiolaeth ei fod yn bodloni’r meini prawf cymhwysedd newydd.

Statws preswylydd sefydlog yr UE fel aelod o’r teulu sy’n ymuno

Os oes gan unigolyn statws preswylydd sefydlog yr UE fel aelod o deulu sy’n ymuno gellir tybio nad yw wedi bod yn preswylio’n barhaus ers o leiaf Dyddiad Cwblhau’r Cyfnod Gweithredu, ac felly, ni fyddai’n bodloni’r meini prawf cymhwysedd gofynnol ar gyfer dinesydd yr UE sydd â hawliau a gedwir.

Pe bai ganddo ei statws mewnfudo cyfreithiol parhaus ei hun ers Dyddiad Cwblhau’r Cyfnod Gweithredu, byddai wedi cael statws preswylydd sefydlog yr UE ei hun, ac nid un fel aelod o'r teulu sy'n ymuno.

Gallwch ofyn i unrhyw unigolion o’r fath gadarnhau a gawsant statws preswylydd sefydlog/preswylydd cyn-sefydlog ar y sail eu bod yn aelod o’r teulu sy’n ymuno ai peidio. Pe baent wedi gwneud hynny, ni fyddent yn gymwys o dan y meini prawf cymhwysedd newydd.