Cynnal cofrestru etholiadol - Cymru

Sut y dylid cofrestru etholwr â chenedligrwydd deuol?

Mae'n bosibl y bydd mwy nag un cenedligrwydd gan rai ymgeiswyr. Dylech brosesu cais bob amser yn unol â'r cenedligrwydd sy'n rhoi lefel uwch o ran etholfraint. 

Er enghraifft, dylid cofrestru cais sy'n datgan bod gan yr ymgeisydd genedligrwydd deuol a'i fod yn ddinesydd Almaenig a dinesydd Prydeinig, fel cais dinesydd Prydeinig, gan fod hyn yn rhoi etholfraint ehangach iddo. 

O 7 Mai 2024 mae Rheoliadau Cynrychiolaeth y Bobl (Diwygio Etholfraint ac Adolygu Cymhwysedd) 2023 yn diweddaru’r etholfraint ar gyfer etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu.  

Yn yr holl amgylchiadau gellir diystyru’r ateb a roddir a’r etholfraint CHTh a bennir gan genedligrwydd cymwys yr ymgeisydd nad yw’n UE19.

Mae’n rhaid i ymgeiswyr sy’n nodi yn eu cais bod ganddynt genedligrwydd ddeuol fel dinesydd UE19 a dinasyddiaeth arall nad yw’n:

• Prydeinig
• Gwyddelig
• Y Gymanwlad
• UE5

bydd angen ymgeiswyr ateb gwestiwn dinasyddiaeth hanesyddol. Rhaid i ymgeiswyr â chenedligrwydd deuol lle mae eu dwy wlad yn UE19, (e.e. Ffrangeg/Almaeneg) gadarnhau a ydynt wedi dal eu dinasyddiaeth UE19 ers neu cyn 31 Rhagfyr 2020 sef y Dyddiad Cwblhau’r Cyfnod Gweithredu. Mae hyn er mwyn sefydlu eu cymhwysedd i bleidleisio mewn etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu.

Os yw’r ymgeisydd yn gwneud cais gan ddefnyddio ffurflen bapur, bydd angen i’r Swyddog Cofrestru Etholiadol ysgrifennu at yr etholwr i ofyn y cwestiwn. Bydd ceisiadau a wneir ar-lein yn cael eu cyfeirio at y cwestiwn yn awtomatig fel rhan o’r daith ar-lein.

Os yw’r ymgeisydd yn ateb yr oedd ganddynt eu dinasyddiaeth UE19 ar neu cyn 31 Rhagfyr 2020 maent yn bodloni’r meini prawf cymhwysedd ar gyfer hawliau a gedwir ac maent yn gymwys i gofrestru a phleidleisio mewn etholiadau CHTh ac mae’n rhaid ychwanegu’r etholwr i’r gofrestr gyda marciwr B. 1

Os yw’r ymgeisydd yn ateb y cawsant eu dinasyddiaeth UE19 ar ol 31 Rhagfyr 2020 nid ydynt yn gymwys i gofrestru a phleidleisio mewn etholiadau CHTh ac mae’n rhaid ychwanegu’r etholwr i’r gofrestr gyda marciwr G.2   

Wrth ysgrifennu at yr etholwr i wneud cais am ateb i’r cwestiwn dinasyddiaeth hanesyddol, dylech aros am gyfnod rhesymol o amser ar ôl cysylltu ag ymgeisydd er mwyn iddynt ddarparu’r ateb. Ar ôl i’r cyfnod hwnnw o amser fynd heibio dylech ysgrifennu at yr etholwr i roi gwybod iddynt gan nad ydynt wedi ymateb rydych wedi penderfynu eu bod yn anghymwys i bleidleisio mewn etholiadau CHTh ac mae’n rhaid ychwanegu’r etholwr i’r gofrestr gyda marciwr G.

Er nad yw cyfnod rhesymol o amser wedi'i ddiffinio mewn deddfwriaeth, yn ein barn ni, ni ddylai fod yn hwy na 28 diwrnod. Os bwriedir cynnal etholiad neu ddeiseb, dylech sicrhau eich bod yn rhoi gwybod i'r ymgeisydd beth yw'r dyddiad cau ar gyfer darparu'r wybodaeth er mwyn galluogi’r cais i gael ei brosesu ar gyfer yr etholiad neu'r ddeiseb berthnasol.