Cynnal cofrestru etholiadol - Cymru

Ar gyfer ardystiadau cyfeiriad, rhaid i ardystwyr cymwys:  1

Rhaid i bob ardystiwr cymwys:2

• fod yn 18 oed neu drosodd3
• cadarnhau nad yw'n briod, partner sifil, rhiant, tad-cu/mam-gu, brawd, chwaer, plentyn nac ŵyr/wyres i'r ymgeisydd4
• bod wedi cofrestru fel etholwr5
• cadarnhau nad yw eisoes wedi llofnodi ardystiadau cyfeiriad ar gyfer dau ymgeisydd arall naill ai ers i'r gofrestr ddiwygiedig gael ei chyhoeddi ddiwethaf, neu ers i'r ardystiwr gael ei ychwanegu at y gofrestr gyntaf, pa un bynnag sydd fwyaf diweddar6

Pan fydd ardystiwr yn etholwr domestig, rhaid iddo fod:

• yn berson ac iddo enw da yn y gymuned7

Dylech gynghori'r ymgeisydd na chaniateir i ardystiwr godi tâl am ddarparu ardystiad.

Enw da

Nid oes diffiniad manwl gywir o enw da; fodd bynnag, at ddibenion ardystiad, dylech ei ystyried i olygu rhywun sydd â chymwysterau y gellir eu gwirio ac a fyddai'n dioddef niwed proffesiynol neu enw da pe baent yn darparu ardystiad ffug. Nid yw’r rhestr yn y tabl isod yn derfynol ond ei bwriad yw dangos pa broffesiynau y gellid eu disgrifio fel rhai o enw da:
 

Mae'n bwysig nodi nad yw person di-waith/sydd wedi ymddeol sydd ag enw da yn y gymuned yn cael ei atal rhag ardystio cais.
Rhaid i chi farnu pob ardystiad yn ôl ei rinweddau unigol yn hytrach na chymhwyso polisi cyffredinol.

A yw'r ardystiwr wedi'i gofrestru i bleidleisio?

Rhaid i'r sawl sy'n ardystio cyfeiriad etholwr fod wedi'i gofrestru i bleidleisio. 8  Os yw cyfeiriad cymwys neu gyfeiriad cofrestru'r ardystiwr yn yr un ardal awdurdod lleol â'r ymgeisydd, dylech edrych ar eich cofrestr etholiadol i gadarnhau a yw'r ardystiwr yn bodloni'r amod hwn.

Os nad yw cyfeiriad cymwys neu gyfeiriad cofrestru'r ardystiwr yn yr un ardal awdurdod lleol â'r ymgeisydd, dylech gysylltu â Swyddog Cofrestru Etholiadol yr ardystiwr i gadarnhau a yw'r ardystiwr yn bodloni'r amodau.

A yw'r ardystiwr eisoes wedi darparu ardystiadau cyfeiriad ar gyfer dau unigolyn o fewn cyfnod penodedig?

Ni chaniateir i ardystwyr lofnodi ardystiad cyfeiriad ar gyfer mwy na dau unigolyn mewn unrhyw flwyddyn etholiadol (o 1 Rhagfyr tan 30 Tachwedd fel arfer), neu ers i'w cofnod gael ei ychwanegu at y gofrestr yn yr ardal awdurdod lleol honno, pa un bynnag yw'r cyfnod byrraf. 9  Rhaid i chi fod yn fodlon nad yw ardystiwr wedi mynd dros y terfyn. 

Os bydd ardystiwr wedi cyrraedd y terfyn, dylech wrthod yr ardystiad am y rheswm hwn. Ni fydd hyn yn atal yr ymgeisydd rhag ceisio ardystiad arall gan etholwr arall. Dylech brosesu ardystiadau yn y drefn y dônt i law.

Os bydd yr ardystiwr yn bodloni'r holl amodau, dylid derbyn yr ardystiad, a dylech nodi hyn ar gofnod yr etholwr. Bydd hyn wedyn yn cyfrif tuag at y cyfanswm o ardystiadau cyfeiriad y caiff yr etholwr hwn eu gwneud.