Cynnal cofrestru etholiadol - Cymru

Bydd y ffordd y byddwch yn penderfynu ar geisiadau am bleidlais drwy ddirprwy yn dibynnu ar y math o etholiad y mae'r cais ar ei gyfer.

Ceisiadau am bleidlais drwy ddirprwy ar gyfer etholiadau Senedd Cymru ac etholiadau llywodraeth leol

Dim ond etholwyr sydd wedi'u cofrestru, neu a fydd yn cael eu cofrestru, all wneud cais am bleidlais drwy ddirprwy.1 Felly bydd angen i chi gadarnhau bod yr ymgeisydd wedi'i gofrestru, neu y bydd yn cael ei gofrestru, cyn caniatáu cais am bleidlais drwy ddirprwy.

Er mwyn i rywun fodloni'r meini prawf ‘bydd yn cael ei gofrestru’, mae'n rhaid i'r cyfnod gwrthwynebu pum diwrnod fod wedi mynd heibio a rhaid eich bod wedi gwneud penderfyniad cadarnhaol ynghylch ei gais i gofrestru, sy'n golygu y caiff ei ychwanegu at y gofrestr pan gyhoeddir yr hysbysiad o newid nesaf neu pan gyhoeddir y gofrestr ddiwygiedig, pa un bynnag sydd gyntaf.2

Unwaith y bydd y cais wedi mynd drwy'r gwiriad cofrestru yn llwyddiannus, rhaid craffu arno i sicrhau ei fod yn bodloni'r gofynion rhagnodedig.3 Os yw'n bodloni'r gofynion, rhaid i chi gadarnhau canlyniad y cais i'r etholwr.4

Os bydd ceisiadau yn anghyflawn, dylech wneud ymholiadau er mwyn cael y wybodaeth sydd ar goll lle y bo'n bosibl. Os na chyflwynir y wybodaeth sydd ar goll, rhaid gwrthod y cais.

Os bydd yn ymddangos bod yr etholwr wedi gwneud camgymeriad wrth gwblhau ei gais am bleidlais drwy ddirprwy (er enghraifft, os bydd wedi rhoi ei ddyddiad geni yn y drefn anghywir), dylech gysylltu â'r etholwr a gofyn iddo ailgyflwyno ffurflen gais. Dylech gymryd camau ychwanegol i gysylltu â'r etholwr drwy e-bost neu dros y ffôn lle y bo modd, os yw'n agos at y dyddiad cau ar gyfer gwneud cais am bleidlais drwy ddirprwy cyn etholiad.

Os bydd gennych bryderon o ran uniondeb, dylech gysylltu â'ch Pwynt Cyswllt Unigol am gyngor a delio â'r ffurflen gais yn unol ag unrhyw gyfarwyddiadau a gewch ganddo mewn perthynas â thrin tystiolaeth.

Ceisiadau am bleidlais drwy ddirprwy ar gyfer etholiadau Senedd y DU ac etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu

Dim ond etholwyr sydd wedi'u cofrestru, neu a fydd yn cael eu cofrestru, all wneud cais am bleidlais drwy ddirprwy. Caiff ceisiadau i bleidleisio drwy ddirprwy yn etholiadau Senedd y DU ac etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throseddu eu prosesu yn y Porth i Swyddogion Cofrestru Etholiadol (ac eithrio ceisiadau am bleidlais drwy ddirprwy mewn argyfwng). Caiff gwiriad o'r gofrestr etholiadol berthnasol a gedwir yn eich System Rheoli Etholiad ei gynnal a bydd canlyniad y gwiriad hwn yn ymddangos yn y Porth i Swyddogion Cofrestru Etholiadol er mwyn cadarnhau p'un a yw person sydd wedi gwneud cais am bleidlais drwy ddirprwy yn etholwr cofrestredig ai peidio. 

Caiff ceisiadau am bleidlais drwy ddirprwy mewn argyfwng eu prosesu yn y System Rheoli Etholiad a bydd angen cynnal gwiriad â llaw i gadarnhau bod yr etholwr wedi'i gofrestru neu y bydd yn cael ei gofrestru.

Os canfyddir bod cofnod yn aros i gael ei ychwanegu at y gofrestr ar gyfer ymgeisydd, gallwch benderfynu ar y cais am bleidlais drwy ddirprwy ar ôl i'r cyfnod gwrthwynebu pum diwrnod fynd heibio.

Bydd angen i chi sicrhau eich bod yn dychwelyd i broses y Porth i Swyddogion Cofrestru Etholiadol er mwyn prosesu ceisiadau'r rhai sy'n aros i gael eu hychwanegu ar ôl y cyfnod gwrthwynebu.

Os bydd y canlyniadau yn dangos nad yw ymgeisydd wedi'i gynnwys ar gofrestr etholiadol berthnasol neu nad yw wedi gwneud cais i gael ei gynnwys ar gofrestr etholiadol berthnasol, dylech benderfynu a ddylid gwrthod y cais ar y cam hwn, aros ac edrych eto yn ddiweddarach, neu wneud math arall o wiriad â llaw a all fod yn ddefnyddiol. 

Gallai hyn gynnwys edrych i weld a yw'r ymgeisydd wedi gwneud cais i gofrestru ar yr un pryd ag y gwnaeth gais am bleidlais drwy ddirprwy ac nad yw'r gwiriad data o'r broses gofrestru wedi'i ddychwelyd eto, neu gadarnhau a oes mân wahaniaeth sy'n golygu na ellir dod o hyd i gofnod cyfatebol. Er enghraifft, efallai y bydd enw etholwr wedi'i gamsillafu neu efallai y bydd wedi'i newid yn gyfreithiol ers gwneud y cais i gofrestru.

Dylech gysylltu â'r etholwr er mwyn gwneud unrhyw ymholiadau angenrheidiol fel y gallwch fod yn fodlon mai'r cofnod ar y gofrestr yw'r un person sydd wedi gwneud y cais am bleidlais drwy ddirprwy.

Unwaith y bydd y cais wedi mynd drwy'r gwiriad cofrestru yn llwyddiannus, rhaid craffu arno i sicrhau ei fod yn bodloni'r gofynion rhagnodedig.5  Os yw'n bodloni'r gofynion, rhaid i chi gadarnhau canlyniad y cais i'r etholwr a'i ddirprwy.6

Mae ein canllawiau ar gadarnhau canlyniad ceisiadau am bleidlais drwy ddirprwy yn cynnwys rhagor o wybodaeth. 

Os bydd yn ymddangos bod yr etholwr wedi gwneud camgymeriad wrth gwblhau ei gais am bleidlais drwy ddirprwy (er enghraifft, os bydd wedi rhoi ei ddyddiad geni yn y drefn anghywir), dylech gysylltu â'r etholwr a gofyn iddo ailgyflwyno ffurflen gais. Dylech gymryd camau ychwanegol i gysylltu â'r etholwr drwy e-bost neu dros y ffôn lle y bo modd, os yw'n agos at y dyddiad cau ar gyfer gwneud cais am bleidlais drwy ddirprwy cyn etholiad.

Os bydd gennych bryderon o ran uniondeb, dylech gysylltu â'ch Pwynt Cyswllt Unigol am gyngor a delio â'r ffurflen gais yn unol ag unrhyw gyfarwyddiadau a gewch ganddo mewn perthynas â thrin tystiolaeth.

Bydd yr Adran Ffyniant Bro, Tai a Chymunedau yn darparu canllawiau ar sut mae defnyddio EROP.